• A study has found that early menopause is linked with a higher risk of metabolic syndrome.
  • Early natural menopause was associated with a 27% higher relative risk of developing the condition.
  • Experts say recognizing this risk factor can lead to earlier intervention and prevention strategies.
  • Lifestyle changes and hormone therapy can have positive metabolic benefits.

Γυναίκες που βιώνουν την πρόωρη φυσική εμμηνόπαυση αντιμετωπίζουν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου, μιας συστάδας προβλημάτων υγείας που ανεβάζουν τις πιθανότητες για καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά και διαβήτη. Αυτό προκύπτει από μια νέα, μεγάλης κλίμακας μελέτη.

Η έρευνα, που παρουσιάστηκε στην ετήσια συνάντηση του 2025 της Εταιρείας Εμμηνόπαυσης, δείχνει πως η πρόωρη φυσική εμμηνόπαυση συνδέεται με 27% υψηλότερο σχετικό κίνδυνο ανάπτυξης του συνδρόμου, σε σύγκριση με την εμμηνόπαυση που συμβαίνει αργότερα στη ζωή.

Τα ευρήματα αυτά, τα οποία δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί σε επιστημονικό περιοδικό με κριτές, υπογραμμίζουν τη σημασία του έγκαιρου ελέγχου και της πρόληψης για εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως.

Εμμηνόπαυση και μεταβολικό σύνδρομο: Μια σύνδεση που απαιτεί προσοχή

Για την εκπόνηση της μελέτης, οι επιστήμονες εξέτασαν τα ηλεκτρονικά αρχεία υγείας περισσότερων από 234.000 γυναικών που βίωσαν φυσική εμμηνόπαυση μεταξύ 30 και 60 ετών. Από την ανάλυση εξαιρέθηκαν περιπτώσεις εμμηνόπαυσης που προκλήθηκε από χειρουργική επέμβαση, ακτινοβολία, χημειοθεραπεία ή ορμονική θεραπεία, ώστε να εστιάσουν αποκλειστικά στις περιπτώσεις φυσικής εμμηνόπαυσης.

Ερεύνησαν τη συχνότητα του μεταβολικού συνδρόμου, το οποίο ορίζεται από έναν συνδυασμό παραγόντων κινδύνου όπως η κοιλιακή παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή πίεση, τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και οι μη φυσιολογικές τιμές χοληστερόλης. Αυτές οι καταστάσεις, όταν συνυπάρχουν, αυξάνουν δραματικά τον κίνδυνο για σοβαρές χρόνιες ασθένειες, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη τύπου 2 και ορισμένους καρκίνους.

Προκειμένου να προσδιορίσουν τη σχέση μεταξύ της ηλικίας έναρξης της εμμηνόπαυσης και του μεταβολικού κινδύνου, οι ερευνητές κατηγοριοποίησαν την εμμηνόπαυση ως «πρόωρη» ή «όψιμη». Στη συνέχεια, συνέκριναν τα ποσοστά του μεταβολικού συνδρόμου μεταξύ αυτών των ομάδων, προσαρμόζοντας ταυτόχρονα για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες όπως η χρήση φαρμάκων, η φυλή και ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ). Αυτή η λεπτομερής προσαρμογή ήταν κρίσιμη για να διασφαλιστεί ότι οι παρατηρούμενες συσχετίσεις δεν οφείλονταν απλώς σε διαφορές στον τρόπο ζωής, τη γενετική ή άλλες ιατρικές καταστάσεις.

Πρόωρη εμμηνόπαυση: Ένας δείκτης για αυξημένο μεταβολικό κίνδυνο

Συνολικά, το 11,7% των γυναικών που συμμετείχαν στη μελέτη εμφάνισαν μεταβολικό σύνδρομο. Ωστόσο, όταν οι ερευνητές ανέλυσαν τα δεδομένα, παρατήρησαν αξιοσημείωτες διαφορές ανάλογα με την ηλικία έναρξης της εμμηνόπαυσης.

Μεταξύ των γυναικών που βίωσαν πρόωρη εμμηνόπαυση, το 13,5% διαγνώστηκε με μεταβολικό σύνδρομο. Αντίθετα, μόνο το 10,8% των γυναικών με όψιμη εμμηνόπαυση είχαν την πάθηση. Αυτή η διαφορά μεταφράζεται σε 27% αυξημένο σχετικό κίνδυνο για μεταβολικό σύνδρομο στις γυναίκες με πρόωρη φυσική εμμηνόπαυση.

Ο αυξημένος αυτός κίνδυνος παρέμεινε ακόμη και μετά την προσαρμογή των ερευνητών για άλλους παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την υγεία, όπως ο ΔΜΣ, η φυλή και η χρήση ορισμένων φαρμάκων. Η συν-συγγραφέας της μελέτης, Δρ. Verman, επεσήμανε ότι η ηλικία στην οποία μια γυναίκα βιώνει την εμμηνόπαυση είναι κάτι περισσότερο από ένα αναπαραγωγικό ορόσημο.

Η ηλικία έναρξης της εμμηνόπαυσης μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό σημάδι μακροπρόθεσμου καρδιομεταβολικού κινδύνου, όπως είπε. «Η αναγνώριση της πρόωρης εμμηνόπαυσης ως δείκτη για το μεταβολικό σύνδρομο δίνει στους κλινικούς ιατρούς ένα κρίσιμο παράθυρο για να εντοπίσουν τις γυναίκες που διατρέχουν κίνδυνο νωρίτερα και να παρέμβουν έγκαιρα για την πρόληψη καρδιακών παθήσεων, διαβήτη και άλλων επιπλοκών», τόνισε η Verman.

Τα ευρήματα της μελέτης υποδηλώνουν επίσης ότι η ηλικία της φυσικής εμμηνόπαυσης θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως σημαντικός κλινικός δείκτης για τον μεταβολικό κίνδυνο κατά την περίοδο μετά την εμμηνόπαυση. Ο εντοπισμός της πρόωρης εμμηνόπαυσης ως παράγοντα κινδύνου μπορεί να βοηθήσει τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης να δώσουν προτεραιότητα στον έλεγχο για μεταβολικό σύνδρομο και συναφείς καταστάσεις, όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη και οι καρδιαγγειακές παθήσεις, σε γυναίκες που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.

Η Stephanie Faubion, ιατρική διευθύντρια της Εταιρείας Εμμηνόπαυσης, σημείωσε ότι η μελέτη προσθέτει σε ένα αυξανόμενο σώμα αποδεικτικών στοιχείων που συνδέουν την πρόωρη και πρώιμη εμμηνόπαυση με αυξημένο κίνδυνο για δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία. «Όσο περισσότερο μπορούμε να κατανοήσουμε αυτούς τους πιθανούς κινδύνους, τόσο καλύτερη θα είναι η ικανότητά μας να παρέμβουμε νωρίς για να αντισταθμίσουμε αυτούς τους κινδύνους», είπε.

Πρόληψη μεταβολικού συνδρόμου: Ο ρόλος του τρόπου ζωής

Η Δρ. Renee Ward, διευθύντρια του Κέντρου Καρδιάς Γυναικών στο Ιατρικό Κέντρο Jersey City, τόνισε ότι αυτά τα ευρήματα αποτελούν μια σημαντική υπενθύμιση για το πόσο αλληλένδετη είναι η υγεία της καρδιάς με τις ορμονικές μεταβάσεις, όπως η εμμηνόπαυση. «Οι περισσότεροι δεν θα συσχετίσουν αμέσως τα μεταβολικά προβλήματα με τις καρδιαγγειακές παθήσεις, αλλά οι δείκτες του μεταβολικού συνδρόμου περιλαμβάνουν την υψηλή αρτηριακή πίεση, τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και τα ανθυγιεινά επίπεδα χοληστερόλης, τα οποία όλα μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων», εξήγησε η Ward.

Σε περίπτωση πρόωρης εμμηνόπαυσης, η Ward συνέστησε μια υγιεινή διατροφή για την καρδιά, με έμφαση σε άπαχες πρωτεΐνες, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης, ενώ παράλληλα συμβούλεψε τον περιορισμό των επεξεργασμένων τροφίμων και των ζαχαρούχων ποτών. «Να παραμένετε σωματικά δραστήριες, στοχεύοντας σε τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας άσκησης, όπως περπάτημα ή κολύμπι, την εβδομάδα, συν προπόνηση δύναμης ή αντίστασης δύο φορές την εβδομάδα», πρόσθεσε.

Η Ward συνέστησε επίσης την τακτική παρακολούθηση βασικών παραγόντων κινδύνου, όπως η αρτηριακή πίεση, το σάκχαρο στο αίμα και η χοληστερόλη. «Εκτός από τον έλεγχο των παραγόντων κινδύνου, βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε ποιες είναι αυτές οι τιμές και ποιοι είναι οι στόχοι σας», είπε. «Συνεργαστείτε με τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης για να αναπτύξετε ένα σχέδιο που λειτουργεί για εσάς για να επιτύχετε τους στόχους σας».

Η αύξηση βάρους είναι μια συχνή παρενέργεια της εμμηνόπαυσης, οπότε είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να διατηρήσετε ένα υγιές σωματικό βάρος, σημείωσε η Ward. Η Ayla Barmmer, διαιτολόγος και βοτανολόγος, πρότεινε ότι μια μεσογειακή διατροφή και η προπόνηση αντίστασης δύο φορές την εβδομάδα μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση ορισμένων παραγόντων κινδύνου. Η στοχευμένη συμπληρωματική αγωγή, με βάση τις ατομικές ανάγκες, μπορεί επίσης να είναι ευεργετική, αλλά είναι καλό να συμβουλευτείτε πρώτα τον γιατρό σας.

«Η βιταμίνη D σε δόση 1000–2000 IU ημερησίως μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και τα τριγλυκερίδια, ενώ τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα σε δόση 900-1000 mg ημερησίως παρέχουν πρόσθετα μεταβολικά οφέλη», είπε η Barmmer. Η Barmmer σημείωσε ότι η προσεκτικά χρονισμένη ορμονική θεραπεία (ΟΘ) είναι μια επιλογή για ορισμένα άτομα. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι μια εξατομικευμένη αξιολόγηση κινδύνου-οφέλους θα πρέπει να πραγματοποιηθεί από τον γιατρό σας για να προσδιοριστεί εάν αυτή η θεραπεία είναι κατάλληλη για εσάς.

Η Barmmer τόνισε τη σημασία του συνδυασμού παρεμβάσεων διατροφής και τρόπου ζωής με την ορμονική θεραπεία, αντί της επιλογής μόνο μίας από τις δύο. «Το κλειδί είναι η έγκαιρη, ολοκληρωμένη παρέμβαση», είπε. «Οι γυναίκες που βιώνουν πρόωρη εμμηνόπαυση θα πρέπει να συνεργαστούν στενά με την ομάδα υγειονομικής περίθαλψης για να εφαρμόσουν αυτές τις τεκμηριωμένες στρατηγικές άμεσα, καθώς οι μεταβολικές αλλαγές ξεκινούν γρήγορα μετά τη μείωση των οιστρογόνων».