Μια πολλά υποσχόμενη νέα πιλοτική μελέτη από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο αναδεικνύει τον ρόλο της κετογονικής δίαιτας στη μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης σε νεαρούς ενήλικες, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αντιμετώπιση ψυχικών διαταραχών.

Η Κετογονική Διατροφή και η Επίδρασή της στην Κατάθλιψη: Νέα Δεδομένα

Πρόσφατη πιλοτική μελέτη που διεξήχθη από ερευνητές του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο φέρνει στο φως ενδιαφέροντα ευρήματα σχετικά με την επίδραση της κετογονικής δίαιτας (keto diet) στη μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης. Η μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε την 10η Σεπτεμβρίου στην έγκριτη επιθεώρηση Translational Psychiatry, παρακολούθησε 16 φοιτητές με κύρια καταθλιπτική διαταραχή για διάστημα 10-12 εβδομάδων.

Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: οι συμμετέχοντες εμφάνισαν μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης κατά περίπου 70%. Εκτός από την αξιοσημείωτη βελτίωση στην ψυχική τους διάθεση, αναφέρθηκαν επίσης βελτιώσεις στη γνωστική απόδοση, τη συνολική ευεξία, ακόμα και μια μέτρια απώλεια βάρους. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι όλοι οι συμμετέχοντες λάμβαναν ήδη φαρμακευτική αγωγή, συμβουλευτική υποστήριξη, ή και τα δύο, γεγονός που υποδηλώνει ότι η κετογονική δίαιτα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως συμπληρωματική θεραπεία.

Πώς η Κέτωση Επηρεάζει τη Λειτουργία του Εγκεφάλου

Η σύνδεση μεταξύ της κετογονικής δίαιτας και της βελτίωσης της εγκεφαλικής λειτουργίας δεν είναι νέα, ειδικά σε νευρολογικές παθήσεις όπως η επιληψία. Ωστόσο, το ενδιαφέρον των ερευνητών στρέφεται όλο και περισσότερο στις πιθανές επιδράσεις της κέτωσης στην ψυχική υγεία.

Όπως εξηγεί ο Mike Kocsis, ιδρυτής του Balance My Hormones (ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη), όταν ο οργανισμός βρίσκεται σε κατάσταση κέτωσης, ο εγκέφαλος μεταβαίνει από την καύση γλυκόζης στην καύση κετονικών σωμάτων ως κύρια πηγή ενέργειας. «Τα κετονικά σώματα λειτουργούν ως μόρια σηματοδότησης που μπορούν να επηρεάσουν τη χημεία του εγκεφάλου», αναφέρει ο Kocsis. «Αυτός ο μεταβολικός διακόπτης μπορεί να βελτιώσει την απόδοση των μιτοχονδρίων, να μειώσει τη φλεγμονή και να σταθεροποιήσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, παράγοντες που συνδέονται άμεσα με τη ρύθμιση της διάθεσης».

Επιπλέον, τα κετονικά σώματα ενδέχεται να υποστηρίζουν τον κύκλο του GABA (γαμμα-αμινοβουτυρικού οξέος), ενός Νευροδιαβιβαστή με ηρεμιστική δράση, ο οποίος συμβάλλει στη μείωση του άγχους και τη ρύθμιση των συναισθημάτων. Ο Kocsis επισημαίνει ότι η βελτίωση στη γνωστική απόδοση των συμμετεχόντων στην τρέχουσα μελέτη υποδηλώνει μια συνολική βελτίωση της εγκεφαλικής λειτουργίας.

Η Κετογονική Δίαιτα και Άλλες Ψυχικές Παθήσεις

Τα ευρήματα αυτής της πιλοτικής μελέτης ενισχύουν την αναδυόμενη τάση που υποδηλώνει ότι η κετογονική δίαιτα μπορεί να προσφέρει υποστήριξη και σε άλλες ψυχικές παθήσεις. Πρώιμες έρευνες έχουν εξετάσει τις επιδράσεις της κετογονικής δίαιτας σε διάφορες νευρολογικές και ψυχιατρικές καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων:

• της σχιζοφρένειας,
• της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ),
• της διπολικής διαταραχής,
• της νόσου του Parkinson,
• και της νόσου Alzheimer.

Μάλιστα, σε μια μικρή μελέτη του 2024 σε τρεις ενήλικες, παρατηρήθηκε πλήρης ύφεση της κύριας κατάθλιψης και της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής (GAD) εντός 7-12 εβδομάδων από την έναρξη της θεραπευτικής διατροφικής κέτωσης. Ωστόσο, είναι απαραίτητες μεγαλύτερες και πιο εμπεριστατωμένες μελέτες για την επιβεβαίωση αυτών των αρχικών ευρημάτων.

Σημαντικές Διευκρινίσεις: Η Δίαιτα δεν Αντικαθιστά τη Θεραπεία

Παρόλο που τα αποτελέσματα της νέας πιλοτικής μελέτης είναι άκρως ενθαρρυντικά, είναι κρίσιμο να τονιστούν οι περιορισμοί της. Όπως επισημαίνει η Shelly Dar, θεραπεύτρια ειδικευμένη σε αγχώδεις διαταραχές και διαταραχές της διάθεσης (η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη), τα ευρήματα υποδεικνύουν δυναμικό και όχι οριστική απόδειξη. Απαιτούνται μεγαλύτερες, πιο αυστηρές μελέτες προτού η κετογονική δίαιτα μπορέσει να συστηθεί ως θεραπεία πρώτης γραμμής για την κατάθλιψη.

«Στην θεραπευτική μου πρακτική, βλέπω πόσο οι πελάτες επιθυμούν πρακτικές επιλογές που μπορούν να ελέγχουν οι ίδιοι, οπότε τέτοια ευρήματα είναι ενθαρρυντικά, ακόμα κι αν χρειαζόμαστε περισσότερα στοιχεία», προσθέτει η Dar. Ωστόσο, επιμένει ότι η κετογονική δίαιτα δεν πρέπει να θεωρείται υποκατάστατο φαρμακευτικής αγωγής ή επαγγελματικής βοήθειας. «Βλέπω τη δίαιτα ως πρόσθετο, όχι ως αντικατάσταση», λέει η Dar. «Στη μελέτη, οι φοιτητές διατήρησαν την συνήθη φαρμακευτική τους αγωγή και συμβουλευτική. Αυτό είναι το ασφαλές μοντέλο· δεν θέλουμε οι άνθρωποι να εγκαταλείπουν τη θεραπεία ή τα αντικαταθλιπτικά υπέρ μιας περιοριστικής δίαιτας».

Δεν υπάρχει μία «μοναδική λύση» για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Ο Kocsis συμφωνεί, δηλώνοντας ότι «οι διατροφικές παρεμβάσεις, όπως η κετογονική δίαιτα, πρέπει να θεωρούνται συμπληρωματικές και όχι υποκατάστατα για συγκεκριμένες θεραπείες».

Υπάρχουν, επίσης, κίνδυνοι που πρέπει να ληφθούν υπόψη. «Η κετογονική δίαιτα μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση, είναι δύσκολο να την τηρήσει κανείς και ενέχει κινδύνους αν κάποιος έχει ιστορικό διατροφικών διαταραχών», σημειώνει η Dar. Ως θεραπεύτρια, δηλώνει ότι θα ήταν προσεκτική ως προς τον ψυχολογικό αντίκτυπο της περιοριστικής διατροφής, καθώς μπορεί είτε να ενδυναμώσει κάποιον είτε να τον οδηγήσει σε παλιές, μη χρήσιμες συμπεριφορές.

Λήψη Βοήθειας για την Κατάθλιψη και Διατροφικές Συμβουλές

Εάν αντιμετωπίζετε συμπτώματα κατάθλιψης, είναι ζωτικής σημασίας να αναζητήσετε βοήθεια από τον γιατρό σας ή έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η συμβουλευτική, η ψυχοθεραπεία, φάρμακα όπως οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) ή ένας συνδυασμός αυτών, μπορεί να είναι απαραίτητα.

Εάν ο γιατρός σας συστήσει την κετογονική δίαιτα ως συμπλήρωμα στη θεραπεία της ψυχικής σας υγείας, ο Kocsis συμβουλεύει μια σταδιακή μετάβαση. «Αρχίστε σιγά-σιγά να μειώνετε τους υδατάνθρακες για 1-2 εβδομάδες αντί να τους κόψετε απότομα, καθώς αυτό θα βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων της «γρίπης του κέτο», όπως η κόπωση και οι πονοκέφαλοι», συμβουλεύει. Εστιάστε σε ανεπεξέργαστα τρόφιμα, άφθονα μη αμυλούχα λαχανικά, υγιεινά λιπαρά όπως ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς και αβοκάντο, καθώς και ποιοτικές πηγές πρωτεΐνης, για να αποφύγετε διατροφικές ελλείψεις.

Η Dar επισημαίνει επίσης ότι άλλα, λιγότερο περιοριστικά διατροφικά πρότυπα, όπως η αύξηση της πρόσληψης ανεπεξέργαστων τροφίμων και η υιοθέτηση μιας μεσογειακής διατροφής, έχουν αποδειχθεί ότι υποστηρίζουν τη διάθεση. «Το πιο σημαντικό είναι να βρούμε μια βιώσιμη ρουτίνα που υποστηρίζει την ψυχική υγεία χωρίς να προσθέτει επιπλέον άγχος ή πίεση», τονίζει η Dar.

Πέρα από τη διατροφή, η Dar υπογραμμίζει τη δύναμη των υγιεινών συνηθειών, όπως ο καλός ύπνος, η άσκηση, η θεραπεία, η κοινωνική υποστήριξη και η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ ή παράνομων ουσιών. «Αυτά είναι ισχυρά εργαλεία για τη διάθεση, και θα ενθάρρυνα τον καθένα να χτίσει αυτές τις συνήθειες, είτε δοκιμάσει το κέτο είτε όχι», λέει. «Μικρές, συνεπείς αλλαγές, όπως καλύτερος ύπνος ή καθημερινή δομή, μπορούν να είναι εξίσου σταθεροποιητικές με μεγαλύτερες παρεμβάσεις».