Ενώ οι προβλέψεις για την προσεχή περίοδο γρίπης του χειμώνα κάνουν λόγο για μια μέτρια σε ένταση εξέλιξη, οι υγειονομικοί φορείς συνεχίζουν να συνιστούν τον εμβολιασμό σε όλους όσοι πληρούν τις προϋποθέσεις.
Προοπτικές για την επικείμενη εποχική γρίπη
Οι ειδικοί δεν είναι ακόμη βέβαιοι για την ακριβή ένταση της εποχικής γρίπης 2025-2026. Ωστόσο, η προηγούμενη περίοδος χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως μία από τις πιο σοβαρές των τελευταίων δέκα ετών στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ, η περίοδος γρίπης 2024-2025 εκτιμάται ότι προκάλεσε μεταξύ 47 και 82 εκατομμύρια κρούσματα, 610.000 έως 1,3 εκατομμύρια νοσηλείες και 27.000 έως 130.000 θανάτους.
Επιπλέον, η Αυστραλία έχει καταγράψει μια ισχυρή περίοδο γρίπης, με τους αξιωματούχους να δηλώνουν τον Ιούλιο ότι η φετινή ήταν η δεύτερη χειρότερη της δεκαετίας για τη χώρα τους. Τα δεδομένα από το Νότιο Ημισφαίριο, όπου οι μήνες Ιούλιος και Αύγουστας αντιστοιχούν στον χειμώνα, συχνά παρέχουν ενδείξεις για το τι μπορεί να αναμένεται στο Βόρειο Ημισφαίριο κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η περίοδος γρίπης ξεκινά συνήθως τον Οκτώβριο και διαρκεί έως τον Μάρτιο, με την κορύφωση να τοποθετείται μεταξύ Δεκεμβρίου και Φεβρουαρίου.
Το CDC δημοσίευσε έκθεση τον Αύγουστο, εκτιμώντας ότι η επερχόμενη περίοδος αναπνευστικών ιογενών λοιμώξεων (συμπεριλαμβανομένης της COVID-19, του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV) και της γρίπης) θα παρουσιάσει πιθανώς παρόμοιο αριθμό νοσηλειών με την περσινή.
Ο Dr. William Schaffner, ειδικός στις λοιμώδεις νόσους και καθηγητής προληπτικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt, εκτιμά ότι η φετινή περίοδος γρίπης μπορεί να είναι πιο ήπια σε σύγκριση με την περσινή. Όπως δήλωσε στο Healthline: «Η περσινή περίοδος ήταν αρκετά σοβαρή και είναι ασυνήθιστο να βιώνουμε δύο σοβαρές περιόδους στη σειρά, ειδικά καθώς δεν έχουν εμφανιστεί νέα στελέχη γρίπης στην παγκόσμια σκηνή. Συνεπώς, είναι πιθανό να έχουμε μια μέτριας έντασης, μέση περίοδο.»
Ο Dr. David Cutler, οικογενειακός ιατρός στο Providence Saint John’s Health Center, συμφωνεί ότι η σοβαρότητα της εποχικής γρίπης είναι δύσκολο να προβλεφθεί, σχολιάζοντας: «Είναι αδύνατο να προβλέψουμε με βεβαιότητα τη φύση οποιασδήποτε επερχόμενης περιόδου γρίπης. Ο αριθμός των κρουσμάτων, ο χρόνος της κορύφωσης και η ακριβής φύση των παραλλαγών είναι πάντα μεταβλητοί.»
Παρά τις εκτιμήσεις, ο Dr. Schaffner συνιστά τον εμβολιασμό κατά της γρίπης, ανεξάρτητα από τις προβλέψεις: «Οι ασθενείς δεν πρέπει να λαμβάνουν τις αποφάσεις τους σχετικά με τον εμβολιασμό κατά της γρίπης βάσει προβλέψεων. Η απόφαση πρέπει να αποτελεί ρουτίνα κάθε χρόνο.»
Ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν για τη γρίπη;
Οι αξιωματούχοι του CDC συνιστούν ότι σχεδόν όλοι άνω των 6 μηνών θα πρέπει να εμβολιαστούν για τη γρίπη αυτό το φθινόπωρο. Οι μόνες εξαιρέσεις αποτελούν τα βρέφη κάτω των 6 μηνών και τα άτομα με σοβαρές, απειλητικές για τη ζωή αλλεργίες σε συστατικά του εμβολίου της γρίπης.
Το CDC αναφέρει ότι πολλές ομάδες ανθρώπων διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για επιπλοκές από τη γρίπη και πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στον εμβολιασμό. Η λίστα περιλαμβάνει:
- Άτομα 65 ετών και άνω
- Παιδιά κάτω των 2 ετών
- Άτομα με χρόνιες παθήσεις όπως άσθμα και διαταραχές αίματος
- Άτομα με δείκτη μάζας σώματος (BMI) 40 ή υψηλότερο
- Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
Αναμένεται να υπάρχει επαρκής διαθεσιμότητα εμβολίων στις Ηνωμένες Πολιτείες αυτή τη σεζόν. Οι κατασκευαστές έχουν ενημερώσει το CDC ότι θα είναι διαθέσιμες έως και 154 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου κατά τη διάρκεια της περιόδου 2025-2026.
Οι περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες καλύπτουν το κόστος του εμβολίου της γρίπης. Για άτομα που πληρώνουν από την τσέπη τους, το κόστος μπορεί να κυμαίνεται από 20 έως 100 δολάρια. Τα εμβόλια της γρίπης είναι γενικά διαθέσιμα σε φαρμακεία, ιατρεία και ιατρικές εγκαταστάσεις.
Υπάρχει επίσης μια επιλογή για άτομα που δεν συμπαθούν τις ενέσεις ή δεν μπορούν να μεταβούν σε σημείο εμβολιασμού. Τον Σεπτέμβριο του 2024, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ενέκρινε τη χρήση του ρινικού σπρέι FluMist για άτομα ηλικίας 2 έως 49 ετών. Το σπρέι μπορεί να αυτοχορηγηθεί από το άτομο ή να χορηγηθεί από έναν φροντιστή.
Οι συστάσεις για το εμβόλιο της γρίπης διαφέρουν από τις οδηγίες του CDC για τα εμβόλια COVID-19. Τον Μάιο, οι ομοσπονδιακοί αξιωματούχοι αναθεώρησαν τις οδηγίες τους για την COVID-19, δηλώνοντας ότι δεν συνιστούσαν πλέον το εμβόλιο COVID-19 σε υγιείς ενήλικες κάτω των 65 ετών, σε εγκύους και σε υγιή παιδιά.
Η Συμβουλευτική Επιτροπή για τις Πρακτικές Ανοσοποίησης (ACIP) του CDC ψήφισε επίσης τον Ιούνιο να συμβουλεύσει κατά της χρήσης εμβολίων με θιμεροσάλη, ένα συντηρητικό που περιέχει υδράργυρο και χρησιμοποιείται σε λιγότερο από 5% των εμβολίων. Ωστόσο, η θιμεροσάλη αφαιρέθηκε από όλα τα εμβόλια παιδικής ηλικίας στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2001.
Τον Ιούνιο, ο Υπουργός Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών Robert Kennedy Jr. απέλυσε και τα 17 μέλη της επιτροπής ACIP και έκτοτε διορίζει αντικαταστάτες.
Πότε πρέπει να κάνετε το εμβόλιο της γρίπης;
Οι αξιωματούχοι του CDC δηλώνουν ότι η καλύτερη στιγμή για να λάβετε το εμβόλιο της γρίπης είναι στις αρχές του φθινοπώρου, κατά προτίμηση πριν από το τέλος Οκτωβρίου.
Ο Dr. Cutler επισημαίνει ότι υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν το πότε πρέπει να εμβολιαστείτε για τη γρίπη. Μεταξύ αυτών είναι η κορύφωση της εποχικής γρίπης, τα ταξίδια, η ύπαρξη άλλης ασθένειας και ποιους άλλους εμβολιασμούς σκοπεύει να κάνει ένα άτομο.
«Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, συμπεριλαμβανομένου του Φεβρουαρίου ως του πιο κοινού μήνα για επιδημίες γρίπης, την κορυφαία δραστηριότητα να εμφανίζεται ήδη από τον Οκτώβριο, την εξασθένηση της ανοσίας κατά περίπου 10% ανά μήνα, ειδικά στους ηλικιωμένους, και τα κρούσματα γρίπης να εμφανίζονται οποιαδήποτε στιγμή του έτους, τα τέλη Οκτωβρίου είναι πιθανώς η ιδανική στιγμή για να λάβετε το εμβόλιο της γρίπης», ανέφερε.
Φυσικά, δεν είναι ποτέ αργά για να κάνετε το εμβόλιο της γρίπης, ακόμα κι αν χάσετε την προθεσμία των τελών Οκτωβρίου.
Το φετινό εμβόλιο έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει από τρεις βασικές ομάδες κυκλοφορούντων ιών γρίπης.
Το CDC αναφέρει ότι χρειάζονται περίπου δύο εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό για να αναπτυχθούν αντισώματα στον οργανισμό που προστατεύουν από τη γρίπη.
Οι αξιωματούχοι του CDC σημειώνουν ότι ένα εμβόλιο γρίπης δεν εγγυάται ότι ένα άτομο δεν θα νοσήσει από γρίπη εάν εκτεθεί στον ιό της γρίπης. Αντίθετα, το εμβόλιο μειώνει τον κίνδυνο νοσηλείας ή θανάτου από την ασθένεια κατά 40% έως 60%.
Προσθέτουν ότι οι παρενέργειες από τα εμβόλια της γρίπης είναι γενικά ήπιες και μπορούν να κυμαίνονται από πόνο στο σημείο της ένεσης έως πονοκέφαλο, κόπωση έως πυρετό.
Οφέλη του εμβολίου της γρίπης
Η γρίπη είναι μια μεταδοτική ιογενής λοίμωξη που προσβάλλει το αναπνευστικό σύστημα. Οι ιοί της γρίπης που είναι μεταδοτικοί για τον άνθρωπο χωρίζονται σε τρεις κύριες ομάδες: A, B και C, με τον τύπο Α να θεωρείται ο σοβαρότερος κίνδυνος.
Τα κοινά συμπτώματα της γρίπης περιλαμβάνουν:
- Βήχα
- Καταρροή ή βουλωμένη μύτη
- Φτέρνισμα
- Πονόλαιμο
- Πυρετό
- Πονοκέφαλο
- Κόπωση
- Ρίγη
- Πόνους στο σώμα
Εκτός από τους εμβολιασμούς, οι ειδικοί αναφέρουν ότι υπάρχουν τρόποι για να μειώσετε τον κίνδυνο μόλυνσης και εξάπλωσης της γρίπης. Αυτοί περιλαμβάνουν:
- Τακτικό πλύσιμο χεριών
- Αποφυγή μεγάλων πλήθων κατά την κορύφωση της εποχικής γρίπης
- Κάλυψη στόματος και μύτης όταν βήχετε και φτερνίζεστε
Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι η γρίπη έχει τη δυνατότητα να είναι μια σοβαρή ασθένεια για οποιονδήποτε την κολλήσει.
«Υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους είναι σημαντικό να κάνετε το εμβόλιο της γρίπης», δήλωσε ο Dr. Cutler. «Ο πρώτος λόγος είναι ότι το εμβόλιο σας προστατεύει. Και ίσως το πιο σημαντικό, το εμβόλιο προστατεύει τους ανθρώπους γύρω σας που μπορείτε να εκθέσετε στη γρίπη και οι οποίοι μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι.»
«Παρά το γεγονός ότι τα εμβόλια έχουν αποτελεσματικότητα μόλις περίπου 50% ακόμη και στις καλύτερες χρονιές, όταν τα κρούσματα ταιριάζουν στενά με τις αναμενόμενες παραλλαγές του ιού, τα οφέλη αυτών των εμβολίων υπερτερούν κατά πολύ τυχόν κινδύνων», πρόσθεσε.
Παρά τις προειδοποιήσεις αυτές, μια πρόσφατη έρευνα των Washington Post και KFF αναφέρει ότι το 16% των γονέων είτε παραλείπουν είτε καθυστερούν τους εμβολιασμούς των παιδιών τους. Οι γονείς αυτοί ανέφεραν ως κύριους λόγους ανησυχίες για την ασφάλεια και τους κινδύνους παρενεργειών.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου 2024-2025, 266 παιδιά έχασαν τη ζωή τους από γρίπη, τον υψηλότερο αριθμό που έχει καταγραφεί σε μη πανδημικό έτος από τότε που ο οργανισμός άρχισε να δημοσιεύει αυτό το στατιστικό στοιχείο το 2004. Περίπου το 90% αυτών των θανάτων αφορούσε παιδιά που δεν είχαν εμβολιαστεί πλήρως.
Η Dr. Gandhi εξέφρασε την ανησυχία της για αυτή την τάση: «Με ανησυχεί πολύ η διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια σε αυτή τη χώρα, δεδομένου ότι γνωρίζουμε ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά», δήλωσε στο Healthline. «Επιπλέον, ένα εμβόλιο σας δείχνει ένα μέρος του ιού για να αναπτύξετε ανοσία με ασφάλεια, χωρίς να χρειάζεται να υποστείτε την ασθένεια.»
Ο Dr. Schaffner σημείωσε ότι η επιλογή να μην εμβολιάσετε τον εαυτό σας ή τα παιδιά σας είναι μια απερίσκεπτη απόφαση.
«Ενώ είναι αλήθεια ότι η γρίπη έχει τις πιο καταστροφικές επιπτώσεις της σε ηλικιωμένους και σε άτομα με χρόνιες παθήσεις, μπορεί να πλήξει ακόμη και τους νέους και υγιείς, εξ ου και η ευρεία σύσταση ότι όλοι οι ηλικίας 6 μηνών και άνω θα πρέπει να εμβολιάζονται κατά της γρίπης κάθε χρόνο», δήλωσε.