Σε μία σπάνια κοινή συνέντευξη, ο θρύλος της ελληνικής μουσικής, Κώστας Χατζής, και η κόρη του, Δανιέλα, ανοίγουν την καρδιά τους στον Ανδρέα Θεοδώρου και το περιοδικό “Λοιπόν”, φωτίζοντας πτυχές της ζωής τους που συνδέονται άρρηκτα με τον ρατσισμό, την παιδεία και τη δύναμη της μουσικής.
Κώστας Χατζής: Η διαδρομή ενός «Αθίγγανου» στην ελληνική κοινωνία
Ο Κώστας Χατζής, μία εμβληματική μορφή του ελληνικού τραγουδιού, με μία καριέρα που εκτείνεται σε δεκαετίες, δεν διστάζει να αναφερθεί στις δυσκολίες που αντιμετώπισε λόγω της καταγωγής του. “Με έβλεπαν ως τον «γύφτο», τον «τσιγγάνο»”, εξιστορεί, τονίζοντας ωστόσο ότι η αντιμετώπιση αυτή πήγαζε από άγνοια. Η δήλωσή του αυτή υπογραμμίζει την ιστορική προκατάληψη που έχει βιώσει η κοινότητα των Ρομά στην Ελλάδα, παρά τη μακραίωνη παρουσία της.
Ο ίδιος προσφέρει μία διευκρίνιση στην ετυμολογία της λέξης «Αθίγγανος», εξηγώντας ότι προέρχεται από το στερητικό «α-» και το ρήμα «θιγγάνω» (αγγίζω), σημαίνοντας ουσιαστικά «ο ανέγγιχτος». Η ερμηνεία αυτή αναδεικνύει μία ενδιαφέρουσα διάσταση του όρου, που συχνά χρησιμοποιείται με υποτιμητική χροιά. Ο Χατζής αποδέχεται τον χαρακτηρισμό «γύφτος», όχι ως προσβολή, αλλά ως αναγνώριση της ταυτότητάς του, τονίζοντας τη σημασία της ορθής ορολογίας, παρομοιάζοντας την αλλαγή από «νέγρους» σε «Αφροαμερικανούς».
Ρατσισμός και Άγνοια: Μία σχέση αλληλεξάρτησης
Μία από τις πλέον συγκλονιστικές διαπιστώσεις του Κώστα Χατζή είναι η θέση του απέναντι στον ρατσισμό. “Ποτέ δεν μίσησα εκείνους που με αντιμετώπιζαν με ρατσισμό”, δηλώνει, αποδίδοντας τις ρατσιστικές συμπεριφορές στην «άγνοια». Αυτή η προσέγγιση είναι βαθύτατα φιλοσοφική και ανθρωπιστική, καθώς αντί να εστιάζει στην οργή, κατευθύνει την προσοχή στην πηγή του προβλήματος: την έλλειψη παιδείας και κατανόησης.
Ο καλλιτέχνης θέτει ευθέως το ζήτημα της κρατικής αδιαφορίας απέναντι στην κοινότητα των Ρομά: “Η παιδεία έρχεται από την πολιτεία. Εδώ στην Ελλάδα η πολιτεία δεν έσκυψε πάνω στους Ρομά… Τι έκανε η πολιτεία για αυτά τα παιδιά;”. Η ερώτηση αυτή είναι καίρια και αφορά την κοινωνική ένταξη και την πρόσβαση στην εκπαίδευση, ζητήματα που αποτελούν χρόνιες πληγές για την ελληνική κοινωνία. Η έλλειψη συστηματικών πολιτικών στήριξης, η περιθωριοποίηση και η ανεπαρκής πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, όπως η εκπαίδευση, συμβάλλουν στη διαιώνιση των στερεοτύπων και της προκατάληψης.
Η Μουσική ως Γέφυρα και η Επόμενη Γενιά
Αν και η συνέντευξη εστιάζει στον ρατσισμό, η μουσική αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ πατέρα και κόρης. Η Δανιέλα Χατζή, ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα της, ασχολείται και αυτή επαγγελματικά με το τραγούδι, δείχνοντας ότι η τέχνη μπορεί να transcended τις κοινωνικές διακρίσεις και να λειτουργήσει ως μέσο έκφρασης και ενότητας. Η κοινή τους παρουσία υποδηλώνει τη συνέχεια μιας καλλιτεχνικής παράδοσης, αλλά και την ελπίδα για ένα μέλλον όπου τα ταλέντα θα κρίνονται ανεξάρτητα από την καταγωγή.
Η αναφορά στα “επόμενα επαγγελματικά σχέδια” προϊδεάζει για περαιτέρω κοινές εμφανίσεις ή δισκογραφικές δουλειές, κάτι που σίγουρα θα ενδιέφερε το κοινό, δεδομένης της μοναδικής χροιάς και του στυλ που διακρίνουν τον Κώστα Χατζή και που ενδεχομένως έχει κληρονομήσει και η κόρη του. Η συνέντευξη αυτή όχι μόνο προσφέρει μία προσωπική ματιά στη ζωή ενός μεγάλου καλλιτέχνη, αλλά θέτει και σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την κοινωνική δικαιοσύνη, την παιδεία και τον τρόπο που ως κοινωνία αντιμετωπίζουμε τη διαφορετικότητα.