Η Χριστίνα Χειλά-Φαμέλη, μια από τις πλέον αναγνωρίσιμες ηθοποιούς της νέας γενιάς, ανοίγει έναν γόνιμο διάλογο για τις πολύπλευρες προεκτάσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αναδεικνύοντας τις κρυφές τους όψεις.
Η Ψηφιακή Αρένα: Θυμός, Λατρεία και η Χαμένη Μπάλα της Δημοκρατίας
Σε μια εποχή που η ψηφιακή επικοινωνία κυριαρχεί, η ηθοποιός Χριστίνα Χειλά-Φαμέλη, σε συνέντευξή της στη Μικαέλα Θεοφίλου για το περιοδικό Vita, έθιξε ένα εξαιρετικά επίκαιρο και ευαίσθητο θέμα: τη δύναμη και τους κινδύνους των social media. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στην εκτόνωση ανθρώπινων συναισθημάτων, από τον ακραίο θαυμασμό μέχρι τον ανεξέλεγκτο θυμό, πίσω από την ανωνυμία (ή την ψευδο-ανωνυμία) ενός πληκτρολογίου.
Η Χειλά-Φαμέλη υπογράμμισε μια κρίσιμη παρανόηση στην ψηφιακή εποχή: «Με τρελαίνει το ότι θεωρούν δημοκρατία το να λένε ό,τι θέλουν σε όποιον θέλουν. Εκεί χάνεται η μπάλα». Αυτή η δήλωση αποτελεί ένα σημαντικό σχόλιο για την παρερμηνεία της ελευθερίας του λόγου στα ψηφιακά περιβάλλοντα. Η δημοκρατία, ως έννοια, προϋποθέτει όχι μόνο το δικαίωμα της έκφρασης αλλά και την ευθύνη που τη συνοδεύει, την αμοιβαία αναγνώριση και τον σεβασμό των ορίων του άλλου. Η αίσθηση ότι ο καθένας μπορεί να εκφράσει οποιαδήποτε άποψη, ανεξαρτήτως περιεχομένου ή συνεπειών, συχνά οδηγεί σε τοξικά περιβάλλοντα και την παραβίαση της προσωπικής ακεραιότητας.
Η Ψυχολογία Πίσω από το Ψηφιακό Σχόλιο: Από την Ανάγκη στην Μαζική Εκτόνωση
Η ηθοποιός αναγνώρισε μια διαχρονική ανθρώπινη ανάγκη: «Πάντα οι άνθρωποι είχαν την ανάγκη να σχολιάζουν, να φτιάχνουν ιστορίες, να κρίνουν…». Ωστόσο, η ψηφιακή εποχή έχει μεταβάλει ριζικά τον τρόπο και την κλίμακα με την οποία αυτή η ανάγκη εκδηλώνεται. «Τώρα, όμως, είναι πολύ πιο εύκολο να συμβεί, και μάλιστα πολύ πιο μαζικά», παρατήρησε. Αυτή η ευκολία και η αμεσότητα, σε συνδυασμό με την απουσία προσωπικής επαφής, μειώνουν το ψυχολογικό “κόστος” της αρνητικής έκφρασης, ενθαρρύνοντας τη διάχυση θυμού, κακίας, ή ακόμα και απειλών.
Η Χριστίνα Χειλά-Φαμέλη μοιράστηκε τις προσωπικές της εμπειρίες, τονίζοντας το διπόλο των αντιδράσεων που έχει δεχθεί:
- Θετικές κριτικές και λατρεία: Διθυραμβικά σχόλια που αναδεικνύουν την εκτίμηση του κοινού προς το έργο της.
- Ακραίες αρνητικές αντιδράσεις: Κατάρες, απειλές και κακίες που αναδεικνύουν την πιο σκοτεινή πλευρά του διαδικτύου.
Η κεντρική της θέση, που αξίζει ιδιαίτερης προσοχής, είναι ότι «πιστεύω πως αυτά τα δύο άκρα είναι το ίδιο προβληματικά». Ενώ ο ακραίος αρνητισμός εύκολα αναγνωρίζεται ως επιβλαβής, ο υπερβολικός, ανεξέλεγκτος θαυμασμός, που συχνά συνοδεύεται από παράλογες απαιτήσεις ή ακραία ταύτιση, μπορεί επίσης να δημιουργήσει ασφυκτικές συνθήκες για το δημόσιο πρόσωπο, αφαιρώντας την ικανότητα για υγιή κριτική και προσωπική εξέλιξη, μετατρέποντας το άτομο σε ένα είδωλο που πρέπει να υπηρετεί μόνιμα τις προσδοκίες των “θαυμαστών” του.
Οι Κοινωνικές Προεκτάσεις και η Ανάγκη για Ψηφιακή Παιδεία
Η τοποθέτηση της Χριστίνας Χειλά-Φαμέλη αποτελεί μια σημαντική υπενθύμιση ότι τα social media, αν και εργαλεία δημοκρατίας και σύνδεσης, είναι ταυτόχρονα και καθρέφτες των κοινωνικών μας παθογενειών. Η ανωνυμία ή η απουσία φυσικής επαφής μειώνει τις κοινωνικές αναστολές, οδηγώντας σε συμπεριφορές που κανείς δεν θα υιοθετούσε σε ένα διαπροσωπικό περιβάλλον. Το φαινόμενο του “toxic positivity” (τοξική θετικότητα), καθώς και το πιο διαδεδομένο cyberbullying, αποτελούν δύο πτυχές της ίδιας προβληματικής δυναμικής.
Οι παρατηρήσεις της ηθοποιού αναδεικνύουν την επιτακτική ανάγκη για ψηφιακή παιδεία και την ανάπτυξη κριτικής σκέψης απέναντι στην πληθώρα των διαδικτυακών πληροφοριών και αλληλεπιδράσεων. Ο διάλογος για την ηθική της επικοινωνίας στο διαδίκτυο και τα όρια της ελευθερίας του λόγου, απέναντι στην προστασία της προσωπικής αξιοπρέπειας, είναι πιο επίκαιρος από ποτέ, καθώς η ψηφιακή μας παρουσία γίνεται όλο και πιο αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς μας.
Πηγή εικόνας: NDP