Ένα πολιτιστικό ορόσημο: το εμβληματικό Ωδείο Ηρώδου Αττικού φιλοξενεί μια ξεχωριστή συναυλία-αφιέρωμα στα 100 χρόνια από τη γέννηση του Μάνου Χατζιδάκι, αναβιώνοντας δύο από τα πιο εμβληματικά του έργα.

Μάνος Χατζιδάκις: Μια Επετειακή Αναδρομή στο Έργο του στο Ηρώδειο

Σε μια περίοδο όπου η ελληνική μουσική σκηνή τιμά την αιώνια κληρονομιά του, το Ωδείο Ηρώδου Αττικού ετοιμάζεται να φιλοξενήσει ένα από τα πλέον αναμενόμενα πολιτιστικά γεγονότα της χρονιάς. Την Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου, στις 21:00, ο εμβληματικός χώρος θα υποδεχθεί μια μοναδική συναυλία, αφιερωμένη στον κορυφαίο Έλληνα συνθέτη, Μάνο Χατζιδάκι. Η εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο των πανελλαδικών εορτασμών για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του –ενός γεγονότος που έχει αναδείξει εκ νέου την αδιάλειπτη επιρροή του έργου του στο εγχώριο και διεθνές μουσικό στερέωμα.

Στο επίκεντρο αυτής της ξεχωριστής βραδιάς θα βρεθούν δύο από τα πιο εμβληματικά έργα της χροιάς του: ο «Μεγάλος Ερωτικός» και οι «Δεκαπέντε Εσπερινοί». Η επιλογή αυτών των δύο έργων δεν είναι τυχαία, καθώς αντιπροσωπεύουν διαφορετικές, αλλά εξίσου βαθιές, πτυχές της συνθετικής και φιλοσοφικής του ιδιοφυΐας.

Τις απαιτητικές ερμηνείες θα αναλάβουν δύο εξαιρετικοί καλλιτέχνες, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, γνωστός για την ιδιαίτερη ευαισθησία και εκφραστικότητά του, και η Μαρία Κωστράκη, με τη χαρακτηριστική της φωνή να αναδεικνύει τις μελωδικές αποχρώσεις του Χατζιδάκι. Τη μουσική διεύθυνση θα αναλάβει ο διακεκριμένος μαέστρος Λουκάς Καρυτινός, ο οποίος έχει συνδέσει το όνομά του με σημαντικές ορχηστρικές παραγωγές. Η ζεστή και ομοιογενής παρουσία της χορωδίας του Δήμου Αθηναίων θα πλαισιώσει ατμοσφαιρικά τη συναυλία, προσδίδοντας έναν επιπλέον τόνο μεγαλοπρέπειας.

«Ο Μεγάλος Ερωτικός»: Ένας «Λαϊκός Θεός» Πέρα από το Χρόνο

Ο Μάνος Χατζιδάκις, ένας δημιουργός με βαθιά φιλοσοφική σκέψη, δεν περιοριζόταν απλώς στη σύνθεση, αλλά προσέγγιζε τα έργα του με έναν ποιητικό, σχεδόν μεταφυσικό, τρόπο. Χαρακτηριστική είναι η δική του περιγραφή για τον «Μεγάλο Ερωτικό», ένα έργο που ξεπερνά τα όρια της απλής μουσικής σύνθεσης και μετατρέπεται σε ένα σύμβολο, ένα αρχέτυπο:

«Ο Μεγάλος Ερωτικός είναι ένας λαϊκός Θεός που ζει στην φαντασία μας απ’ τη στιγμή που γεννιώμαστε ίσαμε να πεθάνουμε, όμορφος, εφηβικός και αδιάκοπα ζωντανός. Ο Μεγάλος Ερωτικός δεν φοράει γραφικά τοπικά ρούχα. Φοράει δικά του που συνθέτουν δύσκολους συνδυασμούς ήχων, ανάλαφρων χρωμάτων και ποιητικών ονείρων. Δεν περιέχει μηνύματα που εύκολα τα σβύνουν οι βροχές. Δεν αντιστέφεται.»

Η αναφορά του Χατζιδάκι στη διαχρονικότητα και την οικουμενικότητα του «Ερωτικού» αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόταν την Τέχνη: ως κάτι που υπερβαίνει την πεζότητα και αγγίζει το αιώνιο. Συνέχιζε, δημιουργώντας μια αλληγορική σύνδεση με μια πνευματική λειτουργία:

«Από άσματος άρχεσθαι και επί των μελισμάτων αυτού συγκλίνατε τας κεφαλάς ομού και άδετε μετ’ εμού. Η σειρά που ακολουθούν τα ποιήματα αυτά των Ελλήνων ποιητών, σχηματίζει έναν αδιάσπαστο κύκλο τραγουδιών, μια λειτουργία για τον Μεγάλο Ερωτικό – κάτι σαν τους εσπερινούς Αγίων σ’ ερημοκκλήσια μακρινά, με την συμμετοχή φανταστικών αγγέλων, εραστών, παρθένων και εφήβων. Είναι μια λιτανεία περίεργη όμως και τόσο φυσική, στην εσωτερική κι απόκρυφη ζωή μας.»

Η σύνδεση του «Μεγάλου Ερωτικού» με τους «εσπερινούς» προετοιμάζει το έδαφος για το δεύτερο έργο της βραδιάς, υπογραμμίζοντας την ενότητα του καλλιτεχνικού του οράματος. Ο Χατζιδάκις έβλεπε αυτό το έργο ως ένα μέσο επικοινωνίας με την ελληνική ψυχή:

«…Ο Μεγάλος Ερωτικός είναι μια σειρά από λαϊκά τραγούδια, που γράφτηκαν πρώτ’ απ’ όλα για να επικοινωνήσω εγώ ο ίδιος με όλα τα ελληνικά πρόσωπα που αγαπώ βαθειά, αυτά που γνώρισα, αυτά που θα γνωρίσω κι αυτά που δεν θα μπορέσω ποτές μου να γνωρίσω. Κι ακόμη, μές’ απ’ αυτά, να ενωθώ με την ψυχή του τόπου μου σε μια λειτουργία αθάνατη, ερωτική κι ελληνική».

«Δεκαπέντε Εσπερινοί»: Η Αυτοβιογραφία της Ευαισθησίας

Αν ο «Μεγάλος Ερωτικός» ήταν μια οικουμενική δήλωση, οι «Δεκαπέντε Εσπερινοί» αποτελούν μια πιο προσωπική, ενδοσκοπική ματιά στην ψυχή του συνθέτη. Ο Χατζιδάκις, με την ίδια ποιητική έξαρση, περιγράφει το έργο ως μια συλλογή “ευαισθησίας”:

«Εσπερινός, σημαίνει ευλάβεια Ήλιου, καθώς γυρίζει ευαίσθητος μέσα στην πόλη, γεμάτος από τις αναμνήσεις των ετών, που τέλος γέρνει στο πλάι ν’ αποκοιμηθεί, αφήνοντας τριγύρω του ηχώ φωτός, αποκαλυπτικές διαθέσεις και μια λεπτότατη ευωδιά αγάπης. Με Δεκαπέντε Εσπερινούς συλλέγω την σκορπισμένη ευαισθησία μου και σας την παραδίδω έτσι όπως γεννήθηκε, στ’ αληθινό της βάθρο, εκεί που οι έμποροι δε θα μπορούν να της χαλάν την όψη. Όλοι οι “Εσπερινοί” χαρίζονται στον γυιό μου, που αρχίζει τώρα να μετράει τον κόσμο».

Η αφιέρωση στον γιο του προσδίδει μια επιπλέον διάσταση στο έργο, μετατρέποντάς το σε μια μουσική παρακαταθήκη, ένα κληροδότημα συναισθημάτων και εμπειριών, μακριά από την εμπορευματοποίηση της τέχνης. Αυτή η προσωπική διάσταση ενισχύει την αυθεντικότητα και την διαχρονική αξία των «Εσπερινών».

Οι Συντελεστές και η Μουσική Υφή της Συναυλίας

Η εκτέλεση αυτών των δύο απαιτητικών έργων προϋποθέτει την συμμετοχή μιας πλειάδας ταλαντούχων μουσικών, οι οποίοι θα αναδείξουν την πολυπλοκότητα και τη μελωδική ομορφιά των συνθέσεων του Χατζιδάκι:

• Στον «Μεγάλο Ερωτικό»:

• Πιάνο: Σοφία Ταμβακοπούλου, Φρίξος Μόρτζος
• Κιθάρα: Γιώργος Τοσικιάν, Αριστείδης Χατζησταύρου
• Λαούτο: Αριστείδης Χατζησταύρου (συνεισφέρει στην παραδοσιακή/λαϊκή υφή του έργου)
• Κοντραμπάσο: Τάκης Καπογιάννης
• Άρπα: Γωγώ Ξαγαρά (προσδίδει μια αιθέρια και ονειρική διάσταση)
• Βιολί: Διονύσης Βερβιτσιώτης
• Τσέλο: Αλέξανδρος Μποτίνης
• Μαντολίνο: Βιβή Γκέκα (ένα όργανο που ο Χατζιδάκις χρησιμοποιούσε συχνά για να προσθέσει ελληνικό χρώμα)

• Στους «Δεκαπέντε Εσπερινούς»:

• Πιάνο: Λευτέρης Μιχαλόπουλος
• Κιθάρα: Γιώργος Τοσικιάν, Αριστείδης Χατζησταύρου
• Κοντραμπάσο: Τάκης Καπογιάννης
• Άρπα: Γωγώ Ξαγαρά

Η αρτιότητα της παραγωγής διασφαλίζεται από την εμπειρία των ηχολήπτών Ζαχαρία Σταμούλου, Βαγγέλη Λάππα και Βασίλη Δρούγκα. Τη μουσική επιμέλεια, μια κρίσιμη παράμετρο για την πιστή απόδοση του ύφους του συνθέτη, έχει αναλάβει ο Λευτέρης Μιχαλόπουλος. Την καλλιτεχνική διεύθυνση φέρει ο Γιώργος Χατζιδάκις, ο οποίος, ως θεματοφύλακας της καλλιτεχνικής κληρονομιάς του πατέρα του, διασφαλίζει τη συνέχεια του οράματος και της αισθητικής του Μάνου Χατζιδάκι. Αυτή η συναυλία αποτελεί μια χρυσή ευκαιρία για το κοινό να επανασυνδεθεί με το έργο ενός τιτάνα της ελληνικής μουσικής, σε ένα περιβάλλον που αναδεικνύει την πνευματική του διάσταση.