Ο Πάνος Δημάκης, γνωστός συγγραφέας και ένας από τους πιο δημοφιλείς “chasers” της ελληνικής τηλεόρασης, έφερε στο προσκήνιο έναν κρίσιμο διάλογο σχετικά με την ψευτο-ηθική και την κουλτούρα της ακύρωσης (cancel culture), σε μια συζήτηση που αναδεικνύει την τοξικότητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και την επίδρασή της στην κοινωνία.
Η Ψευτο-Ηθική και η Λογοτεχνία: Ένας Κοινός Άξονας
Καλεσμένος στην εκπομπή «Now» του Mega News, ο Πάνος Δημάκης δεν δίστασε να αναλύσει πώς οι προσωπικές του εμπειρίες και οι κοινωνικές παρατηρήσεις διαμορφώνουν το λογοτεχνικό του έργο. Ο συγγραφέας εξέφρασε την έντονη αντίθεσή του στην «εύκολη» ηθικολογία, ένα φαινόμενο που, όπως υποστήριξε, διαποτίζει τη δημόσια σφαίρα, ιδίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ειδικότερα, ο Δημάκης σημείωσε χαρακτηριστικά: «Βγάζω φλύκταινες με την ψευτο-ηθική. Και τα τρία βιβλία που έχω βγάλει διαπνέονται από αυτό το κομμάτι σε διαφορετικούς βαθμούς. Γιατί βάζουμε την ηθική ως σημαία και καταστρέφουμε ανθρώπους και συνειδήσεις, ειδικά στο παρελθόν που έχουν καταστραφεί εκατομμύρια ζωές στον βωμό του ‘Τι θα πει ο κόσμος’ και ‘Τι λέει η θρησκεία’». Η δήλωση αυτή υπογραμμίζει τη βαθιά του πεποίθηση ότι η υπερβολική προσκόλληση σε αυστηρές, συχνά υποκριτικές, ηθικές αρχές μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικές συνέπειες για την ανθρώπινη ελευθερία και την ατομική ταυτότητα.
Ο Δημάκης, επίσης, αναφέρθηκε στη συνεργασία του με τη Μαρία, μια αναφορά που προφανώς αφορά τη συνεργάτιδά του στην τηλεοπτική εκπομπή “The Chase“, δηλώνοντας: «Με τη Μαρία λέμε ό,τι βλακεία μάς έρθει στο κεφάλι». Αυτή η φράση, αν και ελαφρώς χιουμοριστική, υποδηλώνει μια στάση αυθεντικότητας και ελευθερίας έκφρασης, μακριά από τους περιορισμούς που θέτει η «ψευτο-ηθική».
The Chase και η Τοξικότητα του Διαδικτύου
Πέρα από τη λογοτεχνική του ιδιότητα, ο Πάνος Δημάκης είναι γνωστός στο ευρύ κοινό από τη συμμετοχή του στο τηλεπαιχνίδι “The Chase”. Αυτή η έκθεση τον φέρνει σε άμεση επαφή με το δημόσιο σχολιασμό, αναδεικνύοντας τις προκλήσεις της κουλτούρας της ακύρωσης (cancel culture).
«Ζούμε στην εποχή του cancel culture και το χειρότερο είναι πως όπως στην προκειμένη περίπτωση καθώς δεν έγινε διασταύρωση των στοιχείων και των γεγονότων. Όντως έκανε αυτός ο άνθρωπος αυτό για το οποίο τον κατηγορούσαν. Το ίδιο πράγμα συμβαίνει και τώρα και κατευθείαν υπάρχει μία απίστευτη τοξικότητά που θέλω να πιστεύω πως δεν αντιπροσωπεύει το σύνολο του πληθυσμού», εξήγησε ο Δημάκης. Η ανάλυση αυτή φωτίζει ένα από τα θεμελιώδη προβλήματα της εποχής μας: την έλλειψη διασταύρωσης των πληροφοριών και την ταχύτητα της καταδίκης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συχνά χωρίς πλήρη κατανόηση των γεγονότων. Η δημόσια κατακραυγή και η «ακύρωση» ατόμων ή φορέων, χωρίς επαρκή τεκμηρίωση, αποτελούν κεντρικό πυλώνα της κριτικής του.
Τοξικότητα και Κοινωνική Επιβεβαίωση: Μια Έρευνα
Ο συγγραφέας αναφέρθηκε επίσης σε μια έρευνα που φωτίζει την πραγματική έκταση της τοξικής συμπεριφοράς στο διαδίκτυο. «Είχα διαβάσει μία έρευνα που έλεγε πως όταν διαβάζεις τοξικά σχόλια, το ποσοστό των ανθρώπων που μπαίνουν και γράφουν οχετούς σχολίων δεν είναι το 90%, είναι το ίδιο 5-10% το οποίο αρέσκεται στο να ανακυκλώνει, ίσως να παίρνει και μια επιβεβαίωση επειδή έκανε ένα κακό σχολιάκι, πήρα τα likes και κατευθείαν αισθάνθηκε ότι επιβεβαιώθηκε», δήλωσε ο Δημάκης.
Αυτή η πληροφορία είναι κρίσιμη γιατί αποδομεί την αντίληψη ότι η τοξικότητα στο διαδίκτυο είναι ένα καθολικό φαινόμενο που αντιπροσωπεύει την πλειονότητα των χρηστών. Αντιθέτως, υποδεικνύει ότι μια μικρή μειοψηφία είναι υπεύθυνη για την πλειονότητα των αρνητικών σχολίων, συχνά αναζητώντας κοινωνική επιβεβαίωση μέσω των likes και των αντιδράσεων που προκαλούνται από την προκλητική ή αρνητική συμπεριφορά.
Συμπεράσματα και Προεκτάσεις
Η συζήτηση με τον Πάνο Δημάκη αναδεικνύει μια σειρά από σημαντικά ζητήματα:
- Την ανάγκη για κριτική σκέψη και διασταύρωση πληροφοριών σε μια εποχή υπερπληροφόρησης.
- Την επικινδυνότητα της κουλτούρας της ακύρωσης όταν στερείται τεκμηρίωσης και οδηγεί σε εύκολες καταδίκες.
- Την ψυχολογική διάσταση της τοξικής συμπεριφοράς στο διαδίκτυο, όπου η ανάγκη για επιβεβαίωση τροφοδοτεί την αρνητικότητα.
- Τον ρόλο της λογοτεχνίας και της τέχνης ως μέσο έκφρασης αντίθεσης σε κυρίαρχες, συχνά υποκριτικές, κοινωνικές νόρμες.
Ο Πάνος Δημάκης, μέσα από το έργο και τις δημόσιες παρεμβάσεις του, προσφέρει ένα σημαντικό έναυσμα για προβληματισμό σχετικά με την ποιότητα του δημόσιου διαλόγου και τις επιπτώσεις της ανεξέλεγκτης χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην ελληνική κοινωνία.