Ο καταξιωμένος καλλιτέχνης Δημήτρης Σταρόβας κατήγγειλε πρόσφατα ότι έπεσε θύμα ψηφιακής απάτης, η οποία εκμεταλλεύτηκε την εικόνα και τη φωνή του μέσω τεχνητής νοημοσύνης για την προώθηση αμφίβολων προϊόντων αδυνατίσματος.
Η Ψηφιακή Μάστιγα των Deepfakes
Η περίπτωση του Δημήτρη Σταρόβα αναδεικνύει μια ολοένα και πιο διαδεδομένη και ανησυχητική τάση στον ψηφιακό κόσμο: τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και συγκεκριμένα των deepfakes για τη δημιουργία παραπλανητικού περιεχομένου. Συγκεκριμένα, ένα βίντεο που δημιουργήθηκε με AI παρουσίαζε τον κ. Σταρόβα να ισχυρίζεται ότι έχασε σημαντικά κιλά καταναλώνοντας συγκεκριμένα ροφήματα καφέ. Το περιεχόμενο αυτό, φυσικά, ήταν παντελώς ψευδές και είχε ως μοναδικό σκοπό την παραπλάνηση καταναλωτών και την αθέμιτη πώληση προϊόντων.
Η Προειδοποίηση του Δημήτρη Σταρόβα
Αντιμέτωπος με αυτή την κατάσταση, ο ίδιος ο Δημήτρης Σταρόβας ένιωσε την ανάγκη να παρέμβει και να ενημερώσει το κοινό του. Μέσω των προσωπικών του λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ζήτησε από τους ακόλουθούς του, αλλά και από το ευρύτερο κοινό, να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να μην πιστεύουν αβασάνιστα όσα βλέπουν στο διαδίκτυο. Η προτροπή του αυτή είναι κρίσιμη σε μια εποχή όπου η διάκριση μεταξύ πραγματικότητας και ψηφιακής παραποίησης καθίσταται όλο και πιο δύσκολη.
Η Επιδημία των Διαδικτυακών Απατών και η ΕΕΑΤ
Το περιστατικό με τον Δημήτρη Σταρόβα δεν είναι μεμονωμένο. Δυστυχώς, οι διαδικτυακές απάτες, και ιδίως αυτές που χρησιμοποιούν την ταυτότητα αναγνωρίσιμων προσώπων ή εξειδικεύονται σε ψευδείς υποσχέσεις (π.χ. αδυνατίσματος, γρήγορου πλουτισμού), παρουσιάζουν ραγδαία αύξηση. Οι απατεώνες εκμεταλλεύονται την εμπιστοσύνη του κοινού σε δημόσια πρόσωπα, καθώς και την επιθυμία για εύκολες λύσεις σε προσωπικά προβλήματα.
Αυτή η κατάσταση υπογραμμίζει την κρίσιμη σημασία των κριτηρίων E-E-A-T (Expertise, Experience, Authoritativeness, Trustworthiness) για κάθε πληροφορία που λαμβάνουμε στο διαδίκτυο.
- Το Expertise (Εμπειρογνωμοσύνη) καθίσταται απαραίτητο για την αξιολόγηση της ορθότητας των ισχυρισμών. Είναι ο “ειδικός” που μιλάει πραγματικά ειδικός;
- Η Experience (Εμπειρία) αφορά την πραγματική βιωματική γνώση. Οποιοσδήποτε μπορεί να υποδυθεί έναν ρόλο, αλλά η πραγματική εμπειρία είναι δύσκολο να πλαστογραφηθεί.
- Η Authoritativeness (Αυθεντία) σχετίζεται με την αναγνώριση και το κύρος ενός ατόμου ή μιας πηγής στον τομέα του.
- Η Trustworthiness (Αξιοπιστία) είναι ο ακρογωνιαίος λίθος. Μπορούμε να εμπιστευτούμε την πηγή; Είναι η πληροφορία ανεξάρτητη και επαληθεύσιμη;
Στην περίπτωση των deepfakes, η αρχή της αξιοπιστίας υπονομεύεται πλήρως, καθώς η εικόνα και η φωνή ενός ατόμου χρησιμοποιούνται χωρίς τη συγκατάθεσή του για την προώθηση ψευδών ισχυρισμών. Οι χρήστες του διαδικτύου καλούνται να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί, να αναζητούν πολλαπλές πηγές επιβεβαίωσης και να αμφισβητούν οτιδήποτε φαίνεται υπερβολικά καλό για να είναι αληθινό. Η ψηφιακή παιδεία και η κριτική σκέψη αποτελούν τα ισχυρότερα όπλα ενάντια σε αυτές τις παραπλανητικές πρακτικές.