Νέα, ανησυχητικά στοιχεία έρχονται στο φως της δημοσιότητας, αναδεικνύοντας ένα παγκόσμιο πρόβλημα: ένα σημαντικό ποσοστό των ατόμων με διαβήτη δεν γνωρίζει καν ότι πάσχει από τη νόσο, ενώ πολλοί από τους διαγνωσμένους δεν λαμβάνουν τη βέλτιστη θεραπεία.

Η «Σιωπηλή Επιδημία» του Διαβήτη: Τα Νέα Δεδομένα

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «The Lancet Diabetes & Endocrinology», από επιστήμονες του Ινστιτούτου Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας (IHME) της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Τα ευρήματα είναι αποκαλυπτικά: περίπου το 44% των ατόμων ηλικίας 15 ετών και άνω παγκοσμίως αγνοούν ότι έχουν διαβήτη.

Το πιο ανησυχητικό είναι ότι το υψηλότερο ποσοστό αδιάγνωστων περιπτώσεων καταγράφεται σε νεαρούς ενήλικες, μια πληθυσμιακή ομάδα που διατρέχει αυξημένους κινδύνους για μακροχρόνιες επιπλοκές της νόσου.

Επιπρόσθετα, η μελέτη τονίζει ένα σημαντικό κενό στην αντιμετώπιση του διαβήτη: ενώ το 91% των διαγνωσμένων λαμβάνουν κάποια μορφή φαρμακολογικής αγωγής, μόνο το 42% αυτών έχει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε βέλτιστα διαχειριζόμενα επίπεδα.

Ο Dr. David Cutler, οικογενειακός ιατρός στο Providence Saint John’s Health Center και μη συμμετέχων στην έρευνα, τόνισε στο Healthline την επιτακτική ανάγκη: «Πρέπει να ευαισθητοποιήσουμε τον κόσμο για την επικράτηση και τη σοβαρότητα αυτής της νόσου».

Τύπος 2 Διαβήτη: Ο Κυρίαρχος Αδιάγνωστος

Η μελέτη ανέλυσε δεδομένα από το 2000 έως το 2023, καλύπτοντας άτομα όλων των ηλικιών και φύλων σε 204 χώρες. Αν και περιέλαβε τόσο τον διαβήτη τύπου 1 όσο και τον τύπου 2, οι ερευνητές επισήμαναν ότι η πλειονότητα των αδιάγνωστων περιπτώσεων αφορά τον διαβήτη τύπου 2.

Σημαντικές διαφορές παρατηρήθηκαν και γεωγραφικά:

• Η Βόρεια Αμερική (υψηλού εισοδήματος) εμφάνισε τα υψηλότερα ποσοστά διάγνωσης.
• Η περιοχή Ασίας-Ειρηνικού (υψηλού εισοδήματος) είχε τα υψηλότερα ποσοστά θεραπείας.
• Η Νότια Λατινική Αμερική κατέγραψε τα καλύτερα ποσοστά βέλτιστης ρύθμισης του σακχάρου.
• Η Κεντρική Υποσαχάρια Αφρική παρουσίασε τα χαμηλότερα ποσοστά διάγνωσης, με λιγότερο από το 20% των ατόμων με διαβήτη να γνωρίζουν την κατάστασή τους.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) υπολογίζουν ότι πάνω από 29 εκατομμύρια ενήλικες έχουν διαγνωστεί με διαβήτη, αλλά επιπλέον 8 εκατομμύρια αγνοούν την πάθησή τους, φτάνοντας το ποσοστό αδιάγνωστων στο 20%.

«Η έγκαιρη διάγνωση του διαβήτη είναι κρίσιμη διότι επιτρέπει την έγκαιρη διαχείριση για την πρόληψη ή καθυστέρηση μακροπρόθεσμων επιπλοκών», δήλωσε στο Healthline η Dr. Rita Kalyani, επικεφαλής επιστημονική και ιατρική διευθύντρια της Αμερικανικής Ένωσης Διαβήτη (ADA).

Οι Σοβαρές Επιπτώσεις του Αδιάγνωστου Διαβήτη

Οι ερευνητές του IMHE σε δελτίο τύπου χαρακτήρισαν τις αδιάγνωστες περιπτώσεις διαβήτη ως «σιωπηλή επιδημία», υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για επενδύσεις σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, ειδικά στις νεότερες ηλικίες. Επιπλέον, κρίνεται απαραίτητη η βελτίωση της πρόσβασης σε φάρμακα και εργαλεία παρακολούθησης της γλυκόζης.

Η Lauryn Stafford, ερευνήτρια στο IMHE και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, εξήγησε στο Healthline ότι ο διαβήτης που δεν διαγιγνώσκεται ή δεν αντιμετωπίζεται σωστά μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως:

• Καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικό επεισόδιο.
• Χρόνια νεφρική νόσο.
• Νευροπάθεια (βλάβη στα νεύρα).
• Αμφιβληστροειδοπάθεια (βλάβη στα μάτια).
• Έλκη ποδιών.

«Εάν ένα άτομο δεν γνωρίζει ότι έχει διαβήτη, δεν θα λάβει τη θεραπεία ή τις οδηγίες για τον τρόπο ζωής που χρειάζεται από τον ιατρό του. Όσο περισσότερο καιρό ένα άτομο έχει μη ρυθμισμένο διαβήτη, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος ανάπτυξης μικροαγγειακών επιπλοκών», τόνισε η Stafford.

Ο Dr. Cutler συμπληρώνει: «Οι κίνδυνοι για την υγεία από τον διαβήτη μπορεί να είναι αρκετά επιζήμιοι».

Συμπτώματα, Διάγνωση και Θεραπεία του Διαβήτη

Είναι σημαντικό να γίνει η διάκριση μεταξύ των τύπων του διαβήτη:

• Διαβήτης τύπου 1: Αυτοάνοση πάθηση όπου το σώμα δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη, συνήθως γενετικής αιτιολογίας.
• Διαβήτης τύπου 2: Χρόνια πάθηση όπου το σώμα δυσκολεύεται να διαχειριστεί τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Τα άτομα με προβλήματα βάρους διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο.
• Προδιαβήτης: Κατάσταση όπου τα επίπεδα σακχάρου είναι υψηλότερα από το φυσιολογικό, αλλά όχι αρκετά υψηλά για διάγνωση διαβήτη τύπου 2.

Η Αμερικανική Ένωση Διαβήτη (ADA) επισημαίνει πολλά συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν την ανάπτυξη διαβήτη:

• Συχνουρία.
• Έντονη δίψα.
• Συνεχής πείνα, ακόμα και μετά το φαγητό.
• Έντονη κόπωση.
• Θολή όραση.
• Πληγές/μελανιές που αργούν να επουλωθούν.
• Απώλεια βάρους (τύπου 1).
• Μυρμήγκιασμα, πόνος ή μούδιασμα στα χέρια/πόδια (τύπου 2).

Άτομα με υπερβολικό βάρος, αυξημένη αρτηριακή πίεση ή μειωμένη νεφρική λειτουργία διατρέχουν επίσης υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη. Ωστόσο, όπως επισημαίνει η Stafford, τα συμπτώματα μπορεί να μην εμφανιστούν στα αρχικά στάδια της νόσου, ειδικά στον διαβήτη τύπου 2, καθιστώντας τον προσυμπτωματικό έλεγχο εξαιρετικά σημαντικό. «Στα πρώιμα στάδια, οι περισσότεροι άνθρωποι με διαβήτη είναι ασυμπτωματικοί, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία του ελέγχου και της διάγνωσης», τονίζει η Kalyani.

Ο Dr. Cutler προσθέτει ότι πολλές φορές, τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν η κατάσταση έχει φτάσει σε προχωρημένο στάδιο. «Είναι μια αργά εξελισσόμενη ασθένεια και πολλές φορές ένα άτομο δεν παρουσιάζει σημάδια ή συμπτώματα», δήλωσε.

Η Σημασία των Εξετάσεων και των Εμποδίων

Για τους παραπάνω λόγους, οι ειδικοί συνιστούν τακτικές εξετάσεις για διαβήτη. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η εξέταση A1c, η οποία μετρά το μέσο επίπεδο σακχάρου στο αίμα ενός ατόμου τους τελευταίους τρεις μήνες.

Ωστόσο, η Stafford επισημαίνει ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος δεν είναι πάντα εύκολος ή διαθέσιμος για όλους:

• Η σωστή εφαρμογή των πρωτοκόλλων ελέγχου απαιτεί τακτικές επισκέψεις σε παρόχους πρωτοβάθμιας φροντίδας, κάτι που μπορεί να είναι δύσκολο για άτομα με περιορισμένη ασφαλιστική κάλυψη ή που ζουν σε αγροτικές/περιορισμένων πόρων περιοχές.
• Για τους νεαρούς ενήλικες, ο τακτικός έλεγχος για διαβήτη μπορεί να μην αποτελεί συνήθη πρακτική, ακόμα κι αν έχουν παράγοντες κινδύνου.
• Στις ΗΠΑ, το μεγαλύτερο ποσοστό ανασφάλιστων σε σύγκριση με άλλες χώρες υψηλού εισοδήματος, ενδέχεται να συμβάλλει στην αύξηση των αδιάγνωστων περιστατικών.

Θεραπευτικές Προσεγγίσεις

Η θεραπεία για τον διαβήτη τύπου 2 περιλαμβάνει συνήθως αλλαγές στον τρόπο ζωής:

• Τακτική άσκηση, κυρίως για τη διαχείριση του σωματικού βάρους.
• Υγιεινή διατροφή, με έμφαση σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης, πλούσια σε φυτικές ίνες και υγιεινούς υδατάνθρακες. Σύμφωνα με την ADA, η διατροφή πρέπει να περιλαμβάνει:
  • Τακτικά γεύματα.
  • Περιορισμό γλυκών, ζωικών λιπών και επεξεργασμένων υδατανθράκων.

Επιπλέον, μπορούν να συνταγογραφηθούν φάρμακα όπως η μετφορμίνη για τη μείωση των επιπέδων γλυκόζης και τη βελτίωση της ανταπόκρισης του σώματος στην ινσουλίνη. Τελευταία, ορισμένα φάρμακα GLP-1 για την απώλεια βάρους, όπως το Ozempic και το Mounjaro, έχουν εγκριθεί και για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, προσφέροντας νέους ορίζοντες στην αντιμετώπιση της νόσου.