Νέες, επικαιροποιημένες οδηγίες από την Αμερικανική Ένωση Καρδιολογίας (AHA) φέρνουν στο προσκήνιο την ανάγκη για εντατικότερη αντιμετώπιση της υπέρτασης, με έμφαση στην πρόληψη και τον έλεγχο των παραγόντων κινδύνου.
Η υπέρταση: Ένας «σιωπηλός δολοφόνος» με ευρείες επιπτώσεις
Η υπέρταση, ή αλλιώς υψηλή αρτηριακή πίεση, αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως ο κυριότερος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων. Σύμφωνα με στοιχεία από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ, επηρεάζει περίπου τους μισούς ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο, ακόμη και άνοια. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι συχνά παραμένει ασυμπτωματική και υποθεραπευόμενη, με μόλις έναν στους τέσσερις πάσχοντες να την έχει υπό έλεγχο.
Οι πρόσφατες οδηγίες της Αμερικανικής Ένωσης Καρδιολογίας (AHA) και του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας (ACC) φέρνουν επικαιροποιήσεις που, ενώ βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις προηγούμενες του 2017, εισάγουν και σημαντικές αλλαγές. Η βασική σύσταση παραμένει η επίτευξη αρτηριακής πίεσης κάτω από 130/80 mmHg. Ωστόσο, η έμφαση πλέον δίνεται στην πρώιμη και πιο επιθετική θεραπεία, καθώς και σε συγκεκριμένες τροποποιήσεις του τρόπου ζωής.
Ο Δρ. Randall S. Stafford, καθηγητής ιατρικής στο Stanford Medicine και μέλος της επιτροπής οδηγιών της AHA το 2017, τονίζει: «Για τη συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων, οι συμβουλές των οδηγιών του 2017 εξακολουθούν να ισχύουν. Οι επικαιροποιημένες οδηγίες υποδηλώνουν εντατικότερη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης παρουσία νοσημάτων που σχετίζονται με την υπέρταση, όπως η χρόνια νεφρική νόσος, η στεφανιαία νόσος, ο διαβήτης και ο υψηλός κίνδυνος μελλοντικών καρδιαγγειακών συμβάντων».
Νέα όρια και έγκαιρη παρέμβαση
Ενώ οι κατηγορίες της αρτηριακής πίεσης παραμένουν ίδιες, η στιγμή για την έναρξη της θεραπείας έχει διαφοροποιηθεί. Οι κατηγορίες περιλαμβάνουν:
- Φυσιολογική: κάτω από 120/80 mm/Hg
- Αυξημένη: 120–129 / κάτω από 80
- Υπέρταση Σταδίου 1: 130–139 ή 80–89
- Υπέρταση Σταδίου 2: 140 ή υψηλότερη ή 90 ή υψηλότερη
- Σοβαρή Υπέρταση: υψηλότερη από 180 και/ή υψηλότερη από 120
- Υπερτασική Επείγουσα Κατάσταση: υψηλότερη από 180 και/ή υψηλότερη από 120
Πριν, η θεραπεία με αλλαγές στον τρόπο ζωής και φαρμακευτική αγωγή συνιστούνταν για άτομα με πιέσεις άνω των 140 mmHg (υπέρταση σταδίου 2). Οι νέες οδηγίες χαμηλώνουν αυτό το όριο, περιλαμβάνοντας πλέον και όσους έχουν πιέσεις στην περιοχή 130-139 mmHg (υπέρταση σταδίου 1). Οι γιατροί αναμένεται να ξεκινήσουν με αλλαγές στον τρόπο ζωής για τρεις έως έξι μήνες, και εάν η πίεση παραμείνει υψηλή, μπορεί να προστεθεί φαρμακευτική αγωγή.
Μια σημαντική προσθήκη είναι η σύσταση χρήσης του υπολογιστή κινδύνου PREVENT, ο οποίος συνδυάζει μετρήσεις καρδιαγγειακής, νεφρικής και μεταβολικής υγείας για την πρώιμη ανίχνευση του κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων και τον καθορισμό εξατομικευμένης θεραπείας. Επιπλέον, οι οδηγίες αναδεικνύουν τον ρόλο της υπέρτασης στην ανάπτυξη άνοιας αργότερα στη ζωή, ενισχύοντας την ανάγκη για πρώιμη παρέμβαση. Ο Δρ. Daniel W. Jones, πρόεδρος της επιτροπής συγγραφής των οδηγιών και πρώην πρόεδρος της AHA, σημειώνει: «Υπάρχουν πλέον σαφέστερα και πιο ισχυρά στοιχεία ότι η εντατική μείωση της αρτηριακής πίεσης μειώνει τον κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης και άνοιας».
Αλκοόλ: Όσο λιγότερο, τόσο καλύτερα
Μια αξιοσημείωτη αλλαγή αφορά τη σύσταση για την κατανάλωση αλκοόλ. Οι νέες οδηγίες προτείνουν ελάχιστη – ιδανικά μηδενική – κατανάλωση αλκοόλ για την υγεία της καρδιάς. Αυτό σηματοδοτεί μια στροφή από προηγούμενες συστάσεις που επέτρεπαν μέτριες ποσότητες.
«Αυτές οι νέες οδηγίες καθιστούν σαφές ότι όσον αφορά την κατανάλωση αλκοόλ, το λιγότερο είναι περισσότερο. Στην πραγματικότητα, τα δεδομένα που υποστηρίζουν αυτές τις οδηγίες υποδηλώνουν ότι η πλήρης εξάλειψη της πρόσληψης αλκοόλ μπορεί να έχει τον πιο ευνοϊκό αντίκτυπο στην αρτηριακή πίεση, ιδιαίτερα για ασθενείς με υπάρχουσα υπέρταση», αναφέρει ο Δρ. Daniel Muñoz, εκτελεστικός ιατρικός διευθυντής του Vanderbilt Heart & Vascular Institute. Αν και η τρέχουσα σύσταση για όσους επιλέγουν να πίνουν είναι όχι περισσότερο από δύο ποτά ημερησίως για άνδρες και ένα για γυναίκες, επιστημονικές γνώμες όπως αυτή του Δρ. Stafford, υπογραμμίζουν ότι «δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο έκθεσης στο αλκοόλ».
Μείωση νατρίου: Μια αδιαπραγμάτευτη αρχή
Ο περιορισμός του διαιτητικού αλατιού (νατρίου) παραμένει ακρογωνιαίος λίθος στην πρόληψη της υπέρτασης. Οι οδηγίες ενισχύουν τις προηγούμενες συστάσεις για περιορισμό της πρόσληψης νατρίου σε λιγότερο από 2.300 mg ημερησίως, με ιδανικό στόχο τα 1.500 mg (περίπου τα ¾ του κουταλιού του γλυκού) την ημέρα.
Ο Δρ. Muñoz επισημαίνει ότι «οι νέες οδηγίες καθιστούν σαφή τη σημασία της ρύθμισης και του περιορισμού της ποσότητας διαιτητικού νατρίου, δεδομένης της σαφούς σύνδεσης μεταξύ της υπερβολικής πρόσληψης νατρίου και της υψηλής αρτηριακής πίεσης». Πρακτικές συμβουλές περιλαμβάνουν την επιλεκτική χρήση υποκατάστατων αλατιού με κάλιο, την ανάγνωση των ετικετών τροφίμων, την αποφυγή τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο και την παράλειψη της αλατιέρας στα γεύματα.
Υπέρταση και εγκυμοσύνη: Ειδική μέριμνα
Για τις εγκύους ή όσες σχεδιάζουν εγκυμοσύνη, η γνώση των αριθμών της αρτηριακής πίεσης είναι κρίσιμη. Η υψηλή αρτηριακή πίεση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνας μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως προεκλαμψία, εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφρικά προβλήματα και πρόωρο τοκετό.
«Οι οδηγίες περιλαμβάνουν σημαντικές νέες συστάσεις για τον τρόπο θεραπείας της αρτηριακής πίεσης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, συμπεριλαμβανομένης της έμφασης στη σημασία της παρακολούθησης της αρτηριακής πίεσης κατά την περίοδο μετά τον τοκετό», εξηγεί ο Δρ. Muñoz. «Ευτυχώς, γνωρίζουμε ότι υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες για τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη», προσθέτει.
Ήπια απώλεια βάρους και καρδιαγγειακή υγεία
Η δίαιτα DASH (Διαιτητικές Προσεγγίσεις για τη Διακοπή της Υπέρτασης) παραμένει μια βασική σύσταση για τη μείωση της αρτηριακής πίέσης και τη βελτίωση της καρδιακής υγείας. «Η δίαιτα DASH είναι μια καλά αποδεδειγμένη τακτική για τη διαχείριση της αρτηριακής πίεσης. Είναι ισορροπημένη και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, όπως φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης. Επίσης, έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι και κορεσμένα λιπαρά, όλα αυτά συμβάλλουν σε καλύτερη καρδιαγγειακή υγεία», δηλώνει ο Δρ. Muñoz.
Επιπλέον, η άσκηση και η απώλεια βάρους αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που συμβάλλουν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Οι οδηγίες συνιστούν 150 λεπτά μέτριας άσκησης την εβδομάδα, ενώ τονίζουν ότι ακόμη και μια μέτρια απώλεια βάρους της τάξης του 5% του σωματικού βάρους είναι αρκετή για την επίτευξη οφελών για την υγεία και τη βελτίωση της αρτηριακής πίεσης. Το υπερβολικό βάρος επιβαρύνει την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία, και η απώλεια βάρους μειώνει αυτή την επιβάρυνση, επιτρέποντας στο καρδιαγγειακό σύστημα να λειτουργεί βέλτιστα. Υπογραμμίζεται η σημασία της ασφαλούς και βιώσιμης απώλειας βάρους, κυρίως μέσω υγιεινής διατροφής και τακτικής άσκησης. Οι οδηγίες αναγνωρίζουν επίσης τα φάρμακα GLP-1 και τη βαριατρική χειρουργική ως αποτελεσματικές παρεμβάσεις για την απώλεια βάρους που συμβάλλουν επίσης στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Συνοψίζοντας, οι νέες οδηγίες, αν και δεν επιφέρουν κοσμογονικές αλλαγές, παρέχουν επικαιροποιημένες και ζωτικής σημασίας πληροφορίες για τα βήματα που μπορούν να ακολουθήσουν τα άτομα για να επιτύχουν τους στόχους τους όσον αφορά την αρτηριακή πίεση. Υπενθυμίζουν ότι, παρόλο που η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι διάχυτη, είναι και ιδιαίτερα θεραπεύσιμη. «Συχνά αναφέρεται ως ‘ο σιωπηλός δολοφόνος’ επειδή πολλοί άνθρωποι δεν έχουν συμπτώματα υψηλής αρτηριακής πίεσης. Αυτές οι τελευταίες πληροφορίες θα βοηθήσουν τους ανθρώπους να κάνουν σοφές και ενημερωμένες επιλογές για τη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων, εγκεφαλικού επεισοδίου, άνοιας και χρόνιας νεφρικής νόσου, διαχειριζόμενοι την αρτηριακή τους πίεση μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής και φαρμακευτικής αγωγής, εάν είναι απαραίτητο», καταλήγει ο Δρ. Jones.