Καθώς το καλοκαίρι πλησιάζει στο τέλος του, όλο και περισσότεροι από εμάς έχουμε βιώσει τις επιπτώσεις του καύσωνα. Η κλιματική αλλαγή έχει καταστήσει τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ιδίως τις υψηλές θερμοκρασίες, συχνότερο φαινόμενο, με άμεσες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Πέραν των προφανών κινδύνων όπως η θερμοπληξία, ο καύσωνας επιβαρύνει σημαντικά το καρδιαγγειακό σύστημα, θέτοντας σε κίνδυνο ιδιαίτερα τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Ο Αόρατος Εχθρός: Πώς ο Καύσωνας Επιβαρύνει την Καρδιά

Τα στοιχεία από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ είναι αδιάψευστα: όταν ο δείκτης θερμότητας —ο συνδυασμός θερμοκρασίας και υγρασίας— ανεβαίνει, αυξάνεται και ο κίνδυνος για προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τη ζέστη. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν οι καρδιαγγειακοί κίνδυνοι, ειδικά για τους ηλικιωμένους που ζουν σε περιοχές με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports υπογραμμίζει πώς οι κοινωνικοί προσδιοριστές της υγείας επηρεάζουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Τα ευρήματα δείχνουν ότι άτομα με χαμηλό εισόδημα και περιορισμένη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη αντιμετωπίζουν υψηλότερους κινδύνους θανάτου από καρδιαγγειακές παθήσεις.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (AHA), οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τη ζέστη αναμένεται να διπλασιαστούν τις επόμενες δύο δεκαετίες. Η αφυδάτωση που προκαλείται από τη ζέστη μπορεί να ασκήσει πίεση στην καρδιά και να αυξήσει τον κίνδυνο σοβαρών καρδιακών συμβάντων, όπως η ανεπάρκεια καρδιακής βαλβίδας (HVF).

Η Εξήγηση από τον Ειδικό

Ο Dr. Naddi B. Marah, επεμβατικός καρδιολόγος στο Memorial Hermann Health System, τονίζει: «Η ακραία ζέστη ασκεί σημαντική καταπόνηση στο καρδιαγγειακό σύστημα, οδηγώντας σε άμεσες και μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις στην καρδιακή λειτουργία». Ο Dr. Marah εξηγεί πώς η καρδιά αντιδρά στις υψηλές θερμοκρασίες:

• Το σώμα αντιδρά στη ζέστη με περιφερική αγγειοδιαστολή, δηλαδή διαστολή των αρτηριών για να διευκολυνθεί η απώλεια θερμότητας. Αυτό οδηγεί σε χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και αυξημένο καρδιακό ρυθμό.
• Η απώλεια υγρών, η αφυδάτωση και οι ηλεκτρολυτικές διαταραχές από την εφίδρωση επιδεινώνουν καταστάσεις όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, η στεφανιαία νόσος και οι αρρυθμίες.
• Για άτομα με προβλήματα καρδιακών βαλβίδων ή εξασθενημένη καρδιακή λειτουργία, οι επιπτώσεις μπορούν να είναι πολύ πιο επικίνδυνες.

Θερμική Εξάντληση vs. Καρδιακό Επεισόδιο: Η Κρίσιμη Διάκριση

Είναι ζωτικής σημασίας να διακρίνουμε τη θερμική εξάντληση από ένα σοβαρό καρδιακό επεισόδιο. Η θερμική εξάντληση προκαλείται συνήθως από πρόσφατη έκθεση στη ζέστη και περιλαμβάνει συμπτώματα όπως:

• Ιδιαίτερη εφίδρωση
• Κόπωση
• Αδυναμία
• Ζάλη
• Ναυτία
• Ψυχρό, ιδρωμένο δέρμα

Αυτά τα συμπτώματα συνήθως βελτιώνονται με ανάπαυση, δροσισμό και ενυδάτωση. Ωστόσο, ο Dr. Marah προειδοποιεί: «Εάν κάποιος εμφανίσει πόνο στο στήθος, δύσπνοια, σύγχυση, αρρυθμίες ή χαμηλή αρτηριακή πίεση, ανησυχούμε περισσότερο για καρδιακή αιτία, ειδικά αν επιδεινώνονται με δραστηριότητα, όπως η αίσθηση δύσπνοιας με ελάχιστες κινήσεις, όπως το ανέβασμα σκαλοπατιών. Η ανεπάρκεια καρδιακής βαλβίδας παρουσιάζεται αντίστοιχα με προοδευτική κόπωση, δυσκολία στην αναπνοή, γρήγορη αύξηση βάρους και αδυναμία να ξαπλώσει κανείς σε οριζόντια θέση.»

Ποιοι Διατρέχουν τον Μεγαλύτερο Κίνδυνο;

Οι ομάδες που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για HVF και άλλες υποκείμενες καρδιακές παθήσεις περιλαμβάνουν:

• Ενήλικες άνω των 65 ετών
• Άτομα με υπέρταση, διαβήτη, υψηλή χοληστερόλη, παχυσαρκία, νεφρική νόσο.
• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακών παθήσεων, ειδικά αν στενοί συγγενείς είχαν προβλήματα καρδιακών βαλβίδων ή καρδιακά επεισόδια σε νεαρή ηλικία.

«Εάν αντιμετωπίζετε συμπτώματα όπως δύσπνοια, κόπωση, οίδημα στα πόδια, αρρυθμίες ή λιποθυμικά επεισόδια, αυτά μπορεί να είναι σημάδια ότι οι καρδιακές σας βαλβίδες δεν λειτουργούν σωστά», συμβουλεύει ο Dr. Marah.

Προστατεύοντας την Καρδιά Μας στον Καύσωνα

Η προστασία της καρδιάς κατά τις περιόδους καύσωνα απαιτεί τόσο προσαρμογές στον τρόπο ζωής όσο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής. Ο Dr. Marah προτείνει τις ακόλουθες στρατηγικές:

• Ενυδάτωση: Να πίνετε άφθονα υγρά, ακόμη και αν δεν διψάτε. Αποφύγετε αλκοόλ και ροφήματα με πολλή ζάχαρη.
• Αποφυγή Έντονης Δραστηριότητας: Περιορίστε τις εξωτερικές σωματικές δραστηριότητες κατά τις θερμότερες ώρες της ημέρας (συνήθως 12:00-17:00).
• Δροσιά: Παραμείνετε σε κλιματιζόμενους χώρους ή αναζητήστε σκιερά και δροσερά μέρη.
• Ενδυμασία: Φοράτε ελαφριά, ανοιχτόχρωμα ρούχα από ύφασμα που “αναπνέει”.
• Παρακολούθηση Συμπτωμάτων: Είστε σε εγρήγορση για πρώιμα συμπτώματα αποσυμπτώσης, όπως δύσπνοια, πόνος στο στήθος και αρρυθμίες.
• Φαρμακευτική Αγωγή: Ελέγξτε τη φαρμακευτική σας αγωγή με τον γιατρό σας, καθώς ενδέχεται να απαιτούνται προσαρμογές της δόσης κατά τη διάρκεια του καύσωνα.

«Πάντα λέω στους ανθρώπους: «Μην περιμένετε τα συμπτώματα να σας οδηγήσουν»», καταλήγει ο Dr. Marah. «Επισκεφθείτε τον καρδιολόγο σας για έναν απλό έλεγχο, ο οποίος μπορεί να εντοπίσει έγκαιρα προβλήματα καρδιακών βαλβίδων και να κρατήσει την καρδιά σας δυνατή για χρόνια.» Η ζέστη δεν είναι απλώς δυσάρεστη—είναι ένας θεμιτός κίνδυνος για την υγεία, ειδικά για όσους έχουν ή υποπτεύονται καρδιαγγειακά προβλήματα.