Το φετινό Φεστιβάλ Αθηνών πρόσφερε στο απαιτητικό κοινό του Ηρωδείου μια σειρά από υψηλού επιπέδου μουσικές βραδιές, με κορυφαία στιγμή την εμφάνιση του διεθνούς φήμης πιανίστα Ντανιίλ Τρίφονοφ, αλλά και μια εντυπωσιακή αποκάλυψη στο πρόσωπο του Φραντσέσκο Πιεμοντέζι.

Η Υπέρβαση των Προσδοκιών στο Φεστιβάλ Αθηνών: Τρίφονοφ, Πιεμοντέζι και οι Προκλήσεις της Ερμηνείας

Το φετινό Φεστιβάλ Αθηνών απέδειξε για μία ακόμη φορά τη δυναμική του στην προσέλκυση κορυφαίων καλλιτεχνικών σχημάτων και σολίστ, προσφέροντας στο κοινό του Ηρωδείου μοναδικές εμπειρίες. Ανάμεσα στις ξεχωριστές αυτές βραδιές, ξεχώρισε το ρεσιτάλ του Ντανιίλ Τρίφονοφ, αλλά και η εξαιρετική εμφάνιση του Φραντσέσκο Πιεμοντέζι με την Ορχήστρα Δωματίου της Ευρώπης υπό τη διεύθυνση του Κωνσταντίνου Καρύδη. Παρότι και οι δύο συναυλίες επιφύλαξαν στιγμές μουσικής μαγείας, ανέδειξαν και τις ιδιαιτερότητες και τις προκλήσεις της ερμηνείας στο ιστορικό Ωδείο Ηρώδου του Αττικού.

Ο Δαιμόνιος Ντανιίλ Τρίφονοφ στο Φως του Ηρωδείου

Στις 19 Ιουλίου, το Ηρώδειο φιλοξένησε τον Ντανιίλ Τρίφονοφ, έναν από τους πλέον περιζήτητους πιανίστες της εποχής μας, ο οποίος επιβεβαίωσε την εξαιρετική του δεξιοτεχνία ερμηνεύοντας ένα άκρως απαιτητικό πρόγραμμα. Ο Ρώσος σολίστ επέλεξε να ξεκινήσει και να ολοκληρώσει το ρεσιτάλ του με έργα του συμπατριώτη του Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι, αποδεικνύοντας την αφοσίωσή του στο ρωσικό ρεπερτόριο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην 2η Σονάτα για πιάνο σε ντο δίεση ελάσσονα (έργο 80), όπου ο Τρίφονοφ ανέδειξε την αγάπη και τη βαθιά του μελέτη. Ωστόσο, όπως επισημάνθηκε από κριτικούς, οι εγγενείς «ανισότητες της έμπνευσης» στον Τσαϊκόφσκι, ειδικά σε αυτό το έργο, παρέμειναν εμφανείς.

Μολονότι η 2η Σονάτα αποτελεί ένα λιγότερο γνωστό έργο του Τσαϊκόφσκι σε σχέση με τα Κοντσέρτα του, η επιλογή της σηματοδοτεί την πρόθεση του Τρίφονοφ να εξερευνήσει τις λιγότερο φωτισμένες πτυχές του ρεπερτορίου. Η ερμηνεία του, σύμφωνα με τους ειδικούς, αποκάλυψε την ικανότητά του να διαχειρίζεται τεχνικά δύσκολες συνθέσεις, προσδίδοντας ταυτόχρονα βάθος και συναίσθημα.

Η κορυφαία στιγμή της πρώτης ενότητας του ρεσιτάλ ήταν αναμφίβολα η υπέροχη μεταγραφή για πιάνο του μπαλέτου “Η Ωραία Κοιμωμένη”, σε διασκευή του Μιχαήλ Πλετνιόφ. Ο Τρίφονοφ, με την χαρακτηριστική του θεατρικότητα και αστείρευτη τεχνική δεξιοτεχνία, απέδωσε το έργο με «μπραβούρα και ποιότητα αφήγησης», σεβόμενος τόσο το πρωτότυπο μπαλέτο όσο και την πιανιστική παράδοση. Αυτή η ερμηνεία υπογράμμισε την ευελιξία του πιανίστα να μεταμορφώνει συμφωνικές και μπαλετικές συνθέσεις σε πιανιστικές αποδόσεις υψηλού επιπέδου.

Η Αποκάλυψη των 6 Βαλς του Σοπέν και η Σονάτα του Μπάρμπερ

Η ανθολογία των 6 Βαλς του Φρεντερίκ Σοπέν, που αποτέλεσε την κορυφαία στιγμή του ρεσιτάλ, προσέφερε στο κοινό μια «σπάνια απόλαυση». Η εκπληκτική δακτυλική ευελιξία του Τρίφονοφ, σε συνδυασμό με την «απαλότητα των φράσεων» και τη «μεγαλοπρέπεια της μελωδίας», ανέδειξαν την ποιητικότητα και εκφραστικότητα των έργων του Σοπέν. Η ικανότητά του να εναλλάσσει λεπτά μεταξύ μείζονος και ελάσσονος τονικότητας δημιούργησε έναν συναρπαστικό συναισθηματικό διάλογο, με ιδιαίτερη αναφορά στα δύο πρώτα βαλς των έργων 64 και 32. Αυτή η ερμηνεία απέδειξε γιατί ο Τρίφονοφ θεωρείται ένας από τους πλέον χαρισματικούς ερμηνευτές του ρομαντικού ρεπερτορίου.

Το δεύτερο μέρος της βραδιάς άνοιξε με μια συγκλονιστική ερμηνεία της μοναδικής “Σονάτας για πιάνο” του Σάμουελ Μπάρμπερ. Το έργο αυτό, ένα σημαντικό αριστούργημα του 20ού αιώνα, βρήκε στον Τρίφονοφ έναν ιδανικό ερμηνευτή. Η «πολυδιάστατη δραματουργία» και το «συναισθηματικό βάθος» της σύνθεσης αποδόθηκαν με «εντυπωσιακή τεχνική αρτιότητα και εκφραστική ώριμη προσέγγιση», αναδεικνύοντας την ικανότητα του πιανίστα να εμβαθύνει και σε πιο σύγχρονα έργα.

Η Έκπληξη του Φεστιβάλ: Φραντσέσκο Πιεμοντέζι και Ορχήστρα Δωματίου της Ευρώπης

Λίγες ημέρες πριν, στην ίδια σκηνή, η Ορχήστρα Δωματίου της Ευρώπης, υπό τη μαεστρική διεύθυνση του Κωνσταντίνου Καρύδη, παρουσίασε ένα πρωτότυπο πρόγραμμα. Αυτό περιλάμβανε τη νεορομαντική σύνθεση “Ω φως αφεγγές! – Ωδή στον Οιδίποδα” του Περικλή Κούκου, ένα έργο που συνδυάζει την ελληνική παράδοση με σύγχρονες εκφραστικές φόρμες. Η μεγαλύτερη, ωστόσο, έκπληξη ήρθε από τον Ελβετό πιανίστα Φραντσέσκο Πιεμοντέζι, ο οποίος, αν και λιγότερο γνωστός στο ευρύ ελληνικό κοινό, αναδείχθηκε η «καλύτερη στιγμή» της συναυλίας με την ερμηνεία του 2ου Κοντσέρτου για πιάνο του Λίστ.

Η ερμηνεία του Πιεμοντέζι ξεχώρισε για την «ικανότητα συνομιλίας με την ορχήστρα», την «ολοκληρωμένη τεχνική» και την «μουσική ωριμότητα». Ο ήχος του περιγράφηκε ως «στιβαρός, αλλά λεπτός και εκφραστικός», ενώ η απόδοσή του στο Κοντσέρτο του Λίστ ήταν «απολύτως ισορροπημένη», εντυπωσιάζοντας με το «βαθύ συναίσθημα και την ακρίβεια του ρυθμού». Η αρμονική συνεργασία με την Ορχήστρα Δωματίου της Ευρώπης, ένα σύνολο υψηλής ακρίβειας και δεξιοτεχνίας, συνέβαλε καθοριστικά στην επιτυχία αυτής της ερμηνείας.

Μία μοναδική στιγμή προσέφερε επίσης η εμφάνιση του βαρύτονου Τάση Χριστογιαννόπουλου και της πιανίστας Σοφίας Ταμβακοπούλου, οι οποίοι ερμήνευσαν το φωνητικό κομμάτι “Music for a while” του Πέρσελ, συνεχίζοντας την αναφορά στον «Οιδίποδα» του Σοφοκλή. Η «λιτή αλλά βαθιά συναισθηματική απόδοσή τους» πρόσθεσε μια διάσταση ευαισθησίας, αν και η τοποθέτηση στη σκηνή επέφερε περιορισμούς στον ηχητικό αντίκτυπο.

Η “Φανταστική Συμφωνία” του Μπερλιόζ: Αναζητώντας τη Μαγεία στο Ηρώδειο

Η μεγάλη πρόκληση της βραδιάς με την Ορχήστρα Δωματίου της Ευρώπης αποτέλεσε η εκτέλεση της περίφημης “Φανταστικής Συμφωνίας” του Έκτορα Μπερλιόζ. Παρά τη φήμη του έργου και τις προσδοκίες, η απόδοση φάνηκε να επηρεάζεται αρνητικά από «αργά τέμπι και υπερβολικό υπολογισμό στη λεπτομέρεια». Αυτά τα στοιχεία, όπως σημειώθηκε, απομάκρυναν το κοινό από τη «ζωντάνια και την εκφραστικότητα» που χαρακτηρίζουν το αριστούργημα του Μπερλιόζ.

Η ακουστική του Ηρωδείου, η οποία είναι μοναδική αλλά και απαιτητική, σε συνδυασμό με «μικρές ατέλειες στην απόδοση των ξύλινων και χάλκινων πνευστών», δημιούργησαν προβλήματα στην πλήρη ανάδειξη της πολυπλοκότητας και της κινηματογραφικής διάστασης της σύνθεσης. Η “Φανταστική Συμφωνία” απαιτεί μια σχεδόν «κινηματογραφική» προσέγγιση, με έντονες εναλλαγές διάθεσης και δραματουργίας, στοιχεία που ενδεχομένως ατόνησαν στη συγκεκριμένη εκτέλεση.

Συμπεράσματα: Η Πάλη μεταξύ Προσδοκίας και Απόδοσης

Συνολικά, το φετινό Φεστιβάλ Αθηνών στο Ηρώδειο προσέφερε βραδιές γεμάτες μουσική μαγεία, με ερμηνείες που εντυπωσίασαν. Η δεξιοτεχνία του Ντανιίλ Τρίφονοφ και η αποκάλυψη του Φραντσέσκο Πιεμοντέζι αποτελούν σημεία αναφοράς. Ωστόσο, η ίδια η φύση του ζωντανού θεάματος, ειδικά σε έναν χώρο με την ιδιαιτερότητα του Ηρωδείου, μπορεί να οδηγήσει σε ανισότητες στην απόδοση, όπως στην περίπτωση της “Φανταστικής Συμφωνίας” του Μπερλιόζ. Παρά τις όποιες ασυνέχειες στο πρόγραμμα, η συνολική προσπάθεια των εκτελεστών ανέδειξε μια υψηλού επιπέδου μουσική εμπειρία, που χωρίς αμφιβολία θα μείνει αξέχαστη στο κοινό.

Λεζάντα πρώτης φωτογραφίας: Στιγμιότυπο από το ρεσιτάλ του Ρώσου πιανίστα Ντανιίλ Τρίφονοφ στο πλαίσιο του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών (Ηρώδειο, 19/7) © Έλλη Πουπουλίδου