Η επιτάχυνση της γήρανσης του εγκεφάλου αποτελεί μια νέα πρόκληση της πανδημίας, που αφορά το βιολογικό μας ηλικιακό προφίλ.
Η επίδραση της πανδημίας στην υγεία του εγκεφάλου
Τα τελευταία χρόνια γνωρίζουμε πως το σημαντικό δεν είναι ο αριθμός των χρόνων στη ημερομηνία γέννησής μας, αλλά η βιολογική ηλικία που αντανακλά την υγεία του οργανισμού μας, και ειδικότερα του εγκεφάλου.
Ερευνητές υποστηρίζουν ότι η απομόνωση και η συνεχής αβεβαιότητα κατά τη διάρκεια των διαφορετικών lockdown της πανδημίας μπορεί να έχουν επιταχύνει τη γήρανση του εγκεφάλου σε εθνικό επίπεδο.
Η έρευνα βασισμένη σε δεδομένα του UK Biobank
Μελετώντας τις εγκεφαλικές απεικονίσεις από συμμετέχοντες της μελέτης UK Biobank, η έρευνα αποκάλυψε μια μέση απόκλιση στην ηλικία του εγκεφάλου κατά 5.5 μήνες μετά την πανδημία. Αυτό σημαίνει πως, ουσιαστικά, ο εγκέφαλος παρουσίασε πρόωρη γήρανση κατά σχεδόν έξι μήνες, αυξάνοντας τον κίνδυνο ταχύτερης γνωστικής υποβάθμισης.
Αξιοσημείωτο είναι πως αυτή η επιτάχυνση αφορούσε ακόμη και όσους δεν νόσησαν από τον ιό.
Οι επιπτώσεις στα γνωστικά λειτουργικά
Συγκεκριμένα, τα άτομα που είχαν μολυνθεί από COVID-19 παρουσίασαν χειρότερη απόδοση σε γνωστικά τεστ με μειωμένη νοητική ευκαμψία και ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών.
Οι εγκεφαλικές απεικονίσεις επιβεβαίωσαν την πτώση αυτών των λειτουργιών, με ιδιαίτερα έντονη επιτάχυνση της γήρανσης σε άνδρες, ηλικιωμένους και όσους προέρχονταν από κοινωνικά και οικονομικά δυσπραγείς ομάδες.
Ο ρόλος της κοινωνικής απομόνωσης και του στρες
Ο Δρ Αλί-Ρεζά Μοχαμαντί-Νεντζάντ, κύριος συγγραφέας της μελέτης, τόνισε πως η ίδια η εμπειρία της πανδημίας – από την απομόνωση ως την αβεβαιότητα – έχει επηρεάσει σημαντικά την υγεία του εγκεφάλου.
Η κοινωνική αποσύνδεση και το χρόνιο στρες αποδεδειγμένα βλάπτουν την μνήμη, τον έλεγχο των συναισθημάτων και την εκτελεστική λειτουργία του εγκεφάλου, όπως επισημαίνει η ψυχολόγος υγείας Joanna Konstantopoulou.
Πώς ανταποκρίνονται τα δύο φύλα
Η ίδια επισημαίνει ότι οι γυναίκες φαίνεται να είχαν καλύτερη ψυχική υγεία κατά την πανδημία, λόγω του ότι διατηρούν περισσότερο κοινωνικές σχέσεις και μοιράζονται τις εμπειρίες τους. Επιπλέον, βιολογικά, το οιστρογόνο συμβάλλει στην καλύτερη αντιμετώπιση του στρες, ρυθμίζοντας το σύστημα HPA (υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια).
Όταν το στρες διαρκεί πολύ, προκαλεί κόπωση, προβλήματα συγκέντρωσης και συναισθηματική ένταση, αλλά το οιστρογόνο φαίνεται να λειτουργεί ως προστατευτικός παράγοντας.
Μπορούμε να αντιστρέψουμε τη γήρανση του εγκεφάλου;
Η ερώτηση που τίθεται είναι εάν μπορούμε να μειώσουμε ή και να αντιστρέψουμε αυτές τις επιπτώσεις και να βελτιώσουμε τη βιολογική μας ηλικία.
Η καθηγήτρια νευροαπεικόνισης Dorothee Auer, συν-συγγραφέας της μελέτης, δηλώνει πως, αν και δεν μπορεί να δοκιμαστεί ακόμα η αναστρεψιμότητα των αλλαγών, είναι ένας ελπιδοφόρος στόχος.
Η πανδημία έφερε στο φως πόσο η υγεία του εγκεφάλου εξαρτάται όχι μόνο από νόσους αλλά και από τον τρόπο που ζούμε, κοινωνικοποιούμαστε και διαχειριζόμαστε το άγχος.