Μια διπλωματική θύελλα στον ελληνικό τηλεοπτικό αέρα, με αφορμή τη σημαία της Παλαιστίνης, αναδεικνύει την ευαισθησία των συμβόλων και την ευθύνη της δημοσιογραφίας σε διεθνή ζητήματα.

Οι επίμαχες δηλώσεις που πυροδότησαν την αντιπαράθεση

Η πρόσφατη δημόσια τοποθέτηση του γνωστού δημοσιογράφου Άρη Πορτοσάλτε στον ΣΚΑΪ, αναφορικά με τη σημαία της Παλαιστίνης, προκάλεσε άμεσα ένα κύμα έντονων αντιδράσεων και σχολίων. Ο κ. Πορτοσάλτε, σχολιάζοντας την επίδειξη της παλαιστινιακής σημαίας, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Όταν το δράμα της Παλαιστίνης το αντιμετωπίζεις με το να απλώσεις μια πατσαβούρα, δεν έχει κανένα νόημα». Η δήλωση αυτή, μεταδόθηκε ζωντανά και ερμηνεύτηκε ευρέως ως προσβλητική για το σύμβολο και τον αγώνα του παλαιστινιακού λαού, φέρνοντας στην επιφάνεια τη διχογνωμία γύρω από ευαίσθητα γεωπολιτικά θέματα. Η χρήση του όρου «πατσαβούρα» για ένα εθνικό σύμβολο, ακόμα και αν ο σκοπός ήταν να τονιστεί η ανεπάρκεια της συμβολικής έκφρασης έναντι της υλικής βοήθειας, κρίθηκε από πολλούς ως ατυχής και υποτιμητική.

Η προσπάθεια διευκρίνισης και η σφοδρή αντίδραση της Φαίης Σκορδά

Αντιμέτωπος με την καταιγίδα κριτικής, ο Άρης Πορτοσάλτε επιχείρησε να ανασκευάσει, διευκρινίζοντας ότι ο επίμαχος χαρακτηρισμός αφορούσε την ποιότητα του υφάσματος της συγκεκριμένης σημαίας και όχι την ίδια τη σημαία ως σύμβολο ή τον αγώνα του παλαιστινιακού λαού. Ωστόσο, αυτή η διευκρίνιση δεν έπεισε το ευρύ κοινό, ούτε και τους δημοσιογραφικούς κύκλους. Μια από τις πιο ηχηρές απαντήσεις προήλθε από την παρουσιάστρια Φαίη Σκορδά, η οποία, στον αέρα του Mega, εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά της: «Εσείς μας κοροϊδεύετε, αυτή τη στιγμή κοροϊδεύετε τη νοημοσύνη μας», δήλωσε με εμφανή αγανάκτηση. Η κ. Σκορδά υπογράμμισε ότι το επιχείρημα περί “ποιότητας υφάσματος” αποτελεί μια αβάσιμη δικαιολογία που υποβαθμίζει τη βαθύτερη, αναγνωρισμένη διεθνώς, συμβολική σημασία της σημαίας, ως σύμβολο αντίστασης, ελπίδας και αλληλεγγύης προς τον παλαιστινιακό λαό. Η κριτική της εστίασε στην προσπάθεια αποπολιτικοποίησης ενός σαφώς πολιτικού συμβόλου, μέσω μιας προσχηματικής αναφοράς στα υλικά.

Η διαχρονική σημασία της συμβολικής αξίας των εθνικών σημαιών

Η συγκεκριμένη δημόσια συζήτηση φέρνει στο προσκήνιο ένα κρίσιμο ζήτημα: τη βαθιά συμβολική αξία των εθνικών σημαιών, ιδιαίτερα σε περιόδους συγκρούσεων και εθνικών διεκδικήσεων. Μια σημαία δεν είναι απλώς ένα κομμάτι ύφασμα. Αποτελεί την οπτική αναπαράσταση της ταυτότητας ενός λαού, της ιστορίας του, των αγώνων του και των προσδοκιών του.

* Η σημαία της Παλαιστίνης, ειδικότερα, είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα απλό διακοσμητικό στοιχείο.
* Είναι ένα κατεξοχήν σύμβολο αγώνα και αντίστασης για έναν λαό που διεκδικεί την αυτοδιάθεσή του και την αναγνώριση του κράτους του επί δεκαετίες.
* Οι τέσσερις χρωματικές ζώνες της (μαύρο, λευκό, πράσινο και κόκκινο τρίγωνο) αντιπροσωπεύουν την αραβική ενότητα και την παλαιστινιακή ιστορία, με το μαύρο να συμβολίζει την περίοδο των Αββασιδών, το λευκό τους Ομεϋάδες, το πράσινο τους Φατιμίδες και το κόκκινο την επανάσταση των Φατιμιδών.
* Η εμφάνισή της σε διεθνείς διαδηλώσεις και εκδηλώσεις αλληλεγγύης είναι μια σαφής πολιτική δήλωση, που υπερβαίνει την υλική της υπόσταση και εκφράζει την αλληλεγγύη προς τα δεινά ενός ολόκληρου λαού.

Συμπεράσματα για τη δημοσιογραφική ευθύνη και την επικοινωνία σε ευαίσθητα θέματα

Η αντιπαράθεση μεταξύ του Άρη Πορτοσάλτε και της Φαίης Σκορδά αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της δύναμης των συμβόλων και της ευαισθησίας που περιβάλλει τα γεωπολιτικά και κοινωνικά ζητήματα διεθνούς εμβέλειας. Στο σημερινό περιβάλλον των μέσων μαζικής ενημέρωσης, όπου η πληροφορία διαχέεται ταχύτατα, η επικοινωνία τέτοιων θεμάτων απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, συναισθηματική νοημοσύνη και σεβασμό. Ιδιαίτερα οι δημοσιογράφοι, ως διαμορφωτές της κοινής γνώμης, οφείλουν να ζυγίζουν προσεκτικά τις λέξεις τους, να αποφεύγουν χαρακτηρισμούς που μπορούν να εκληφθούν ως προσβλητικοί και να αναγνωρίζουν τη βαρύτητα των συμβολικών αναπαραστάσεων, ειδικά όταν αυτές αφορούν εθνικές ταυτότητες και ιστορικούς αγώνες. Η εν λόγω διαμάχη υπογραμμίζει την ανάγκη για ισορροπημένη, ενημερωμένη και υπεύθυνη δημοσιογραφία, που αναγνωρίζει την πολυπλοκότητα των διεθνών σχέσεων και σέβεται την ιστορία και τα σύμβολα των λαών.